Tego dnia słońce zaśpi?Jeśli we wtorek, 4 stycznia, będziemy wyjątkowo długo oczekiwać na rozwidnienie się dnia, pierwszą myślą może być przypisanie tego wyjątkowemu zachmurzeniu tego poranka. Dzień już będzie dłuższy nawet bardziej niż o barani skok, Słońce co prawda wzejdzie dwie minuty później niż w pierwszym dniu po przesileniu zimowym, ale zajdzie już 11 minut później niż wtedy. Wschód Słońca w tym dniu nastąpi o godz. 7,45 czasu zimowego, mroczno będzie jeszcze przez prawie dwie godziny.
Przyczyna tego mroku o świtaniu będzie jednak inna i niecodzienna – we wtorkowy poranek nastąpi widoczne w Polsce częściowe i to dosyć znaczne zaćmienie Słońca. Chociaż w 2011 roku wystąpią aż cztery zaćmienia Słońca, będzie to jedyne takie zjawisko możliwe do obserwacji na naszym kontynencie.
Zaćmienie Słońca 4 stycznia 2011 r. będzie obserwowalne w Polsce jako zjawisko o stosunkowo dużej fazie. Co prawda Księżyc nie pokryje w całości dysku Słońca, ale na większości terytorium kraju przesłonięciu ulegnie ponad 80% tarczy Słońca, co zalicza je do tzw. głębokich zaćmień częściowych. Miłośnicy astronomii w Polsce mają szczęście do zaćmień zaczynających się bardzo wcześnie rano. Podobnie jak w przypadku zaćmienia z 15 stycznia 2010 r. przez nasz kraj będzie przebiegać linia, na której początek zjawiska będzie widzialny o wschodzie Słońca. Wszystkie momenty zaćmienia są widoczne w całej Polsce, oprócz obszarów Polski zachodniej, gdzie nie będzie widać tylko początku zaćmienia. Różnica w maksymalnej fazie zaćmienia, w zależności od miejsca obserwacji w Polsce, wyniesie kilka procent (jest to porównywalnie niewielka różnica). Zjawisko zakończy się, gdy nasza Gwiazda Dzienna będzie zaledwie kilkanaście stopni nad południowo–wschodnim horyzontem.
W naszym regionie pokaz rozpocznie się o godz. 8.11.41 w Łodzi, w Piotrkowie Tryb. o 8.11.15. Maksimum zaćmienia odpowiednio 9.33.46 (0,813%) i 9.33.33 (0,811%). Koniec o 11.01.48 w Łodzi i o 11.01.52 w Piotrkowie Tryb.
W 2011 roku wystąpią jeszcze trzy częściowe zaćmienia Słońca: w środę, 1 czerwca, widoczne m.in. na Islandii i w Arktyce, w piątek, 1 lipca i piątek, 25 listopada, widoczne na Nowej Zelandii i w Antarktyce. Najbliższe częściowe zaćmienie Słońca widoczne z terenów Polski nastąpi 20 marca 2015 roku (dość głębokie zaćmienie częściowe widoczne w całym kraju w godzinach przedpołudniowych).
Najbliższe obrączkowe zaćmienie widoczne w Polsce nastąpi 13 lipca 2075 roku, zaś najbliższe całkowite zaćmienie widoczne z terenów Polski dopiero 7 października 2135 roku.
Jeżeli ktoś bardzo chciałby zobaczyć całkowite zaćmienie, musi być 13 listopada 2012 roku w Australii lub w dniu 21 sierpnia 2017 roku w USA, gdzie przez centrum tego kraju będzie przebiegał pas całkowitego zaćmienia. Amatorom obserwacji astronomicznych w kraju pozostają częściej występujące i bardziej bezpieczne dla wzroku zaćmienia Księżyca. W tym roku będą to dwa całkowite zaćmienia Księżyca: w środę, 15 czerwca (maksimum około godz. 9.36) i w sobotę, 10 grudnia (maksimum około 15.32). Szkoda tylko, że w ciągu dnia, co znacznie utrudni obserwację.
Tymczasem życzymy bezchmurnego poranka w pierwszy wtorek przyszłego roku i przypominamy, że bez specjalnych filtrów nie należy patrzeć bezpośrednio na Słońce za pomocą instrumentów optycznych. Najbezpieczniejszym sposobem obserwacji jest rzutowanie obrazu słonecznego na ścianę lub na kartkę papieru. |