Żdżary to miejscowość położona w gminie Drzewica. Od Opoczna dzielą ją 22 km, a od Drzewicy 3,5 km
Pierwsze wzmianki dotyczące nazwy tej wsi pochodzą z 1508 roku i wówczas brzmiała ona Zdzary. W 1511 roku ewoluowała do Sdzar, 9 lat później osiągnęła formę Sdzary, w 1569 roku wróciła do pierwotnej formy Zdzary, by w 1577 roku przemianować się na Zdzari. Z czasem jednak ukształtowała się obowiązująca do dziś postać Żdżary.
Według językoznawców nazwa ta zalicza się do grupy kulturowych, zwanych także kulturalnymi. Wskazują one na dzieła rąk ludzkich, urządzenia, instytucje, wytwory kultury społecznej i duchowej. W średniowieczu, zwłaszcza w okresie kolonizacji na prawie niemieckim, niektóre nowo zakładane osady otrzymywały pewne ulgi, głównie w robociźnie i daninach, na określony czas, by mogły szybciej się rozwinąć. Pierwotne znaczenie nazwy Żdżary odnosiło się do miejsca wypalonego dla uprawy. W języku Łemków "zdżar" lub "żdżar" oznacza wypaloną polanę, miejsce po spalonym lesie lub wypalenisko. Zatem nazwa Żdżary sugeruje, że tę osadę założono na wykarczowanym i wypalonym skrawku lasu.
Niektórzy onomastycy są zdania, że nazwa tej miejscowości pochodzi od słowa "pożar". Żdżary zaliczają się do grupy polskich wsi, których nazwy wiążą się z wypalaniem lasu czy zarośli pod siew. Należą do niej także: Łazy, Łaziska, Żary i Żarki. Według językoznawców, większość tych nazw miejscowych powstało już w XII wieku. Rolnictwo żarowe odgrywało istotną rolę na terenach lesistych, stosunkowo słabo zaludnionych, gdzie przemiany społeczno?gospodarcze miały powolniejsze tempo. Technika ta nie wymagała używania narzędzi ornych, ziarno rzucano w grubą warstwę popiołu, uzyskanego przez wypalenie kawałka lasu, a następnie zasypywano cieniutką warstwą ziemi czy piasku, by mogło zakiełkować, czerpiąc pożywienie z popiołu, bogatego w sole mineralne. Zatem pierwotni mieszkańcy Żdżar trudnili się najprawdopodobniej rzemiosłami opartymi na surowcu drzewnym i to tego typu pracy ta miejscowość zawdzięcza zapewne swoją nazwę. |