Tajemnice ukryte w nazwach cz. XLV

Pierwsza wzmianka na temat nazwy tej wsi pojawia się w 1390 roku. Dowiadujemy się z niej, że wówczas ta miejscowość istniała jako Dambowa rzeczka. W 1440 roku ewoluuje do Damby rzeczki, a w 1511 roku po raz pierwszy dochodzi w tej nazwie do procesu złożenia dwóch osobnych członów i wówczas brzmiała ona Dambarzeczka. W 1577 roku dochodzi jednak do rozdzielenia tego rzeczownika na dwie części składowe i po niewielkiej modyfikacji powstaje Dembna Rzeczka. W 1660 roku ponownie dochodzi do połączenia wyrazowego i tworzy się Dęborzeczka, która w 1787 roku przeobraża się w Dęborzyczkę. W 1881 roku osiąga jednak obowiązującą do dziś postać, a mianowicie Dęborzeczka. Zatem pierwotnie nazwa złożona, składająca się wraz z upływem lat kolejno z członów Dambowa/Damba/Dembna Rzeczka, ostatecznie ustaliła się w formie złożenia Dęborzeczka.
Nazwa tej wioski ma pochodzenie topograficzne. Należy do sporej w naszym powiecie grupy nazw miejscowości, które nawiązują do cech gruntu lub okolicy. Poprzez tę nazwę można poznać dawne naturalne warunki osadnicze ludzi, którzy jako pierwsi osiedlali się na tym terenie. Zatem nazwa Dęborzeczka, według językoznawców, sugeruje położenie miejscowości w otoczeniu dębów i rzeki.
Dokument, który jako pierwszy traktuje o tej miejscowości został sporządzony 12 maja 1390 roku w Wilnie. Na jego mocy król Władysław Jagiełło oddał Warcisławowi z Kraszkowa wieś królewską Dambowa rzeczka, z młynem na rzece Krępie, w zastawie sumy 50 grzywien. Kolejny raz wieś ta jest wzmiankowana w XV wieku przez Jana Długosza.
Metryki Dęborzeczki, podobnie jak i Dęby, wywodzą się z tego samego okresu. W średniowieczu ziemie te leżały na pograniczu kasztelanii żarnowskiej i skrzyńskiej. Dawniej była to wieś królewska, wchodząca w skład starostwa grodowego w Opocznie. Około 1521 roku Dęborzeczka i Dęba należały do parafii Kraśnica, gdzie powstał wtedy nowy drewniany kościół.
W XVI wieku tereny te wchodziły w skład województwa sandomierskiego. Wieś ta jeszcze w 1771 roku figurowała w spisach dóbr koronnych i pozostawała jako dożywotnia dzierżawa w rękach Mikołaja Małachowskiego. Lustracja województwa sandomierskiego z 1789 roku wymienia sześć wiosek należących do starostwa opoczyńskiego. Wśród nich także Dęborzeczkę, która ówcześnie liczyła 13 gospodarstw.
Według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego, w 1827 roku Dęborzeczka posiadała 16 domostw i 139 mieszkańców, a w 1881 roku 41 domostw i 233 mieszkańców. Miejscowość ta znana jest jako miejsce udanej akcji żołnierzy polskich podczas kampanii wrześniowej, w trakcie której został zastrzelony niemiecki generał?major Ordungspolizei ? Wilhelm Roettig.
Po ciężkich walkach pod Piotrkowem i Tomaszowem Mazowieckim, które miały miejsce 6 i 7 września 1939 roku, ocalałe polskie oddziały, głównie z 19 Dywizji Piechoty ze składu Armii Odwodowej ?Prusy?, zebrały się w lasach na prawym brzegu Pilicy. Właśnie w okolicy wsi Dęborzeczka. Polacy stracili wówczas podchorążego Władysława Dawgierta.
Dziś w Dęborzeczce funkcjonują dwa sklepy spożywcze oraz stolarnia. Przez wieś biegnie trasa łącząca Inowłódz z Opocznem oraz wiedzie szlak turystyczno?historyczny związany z majorem Henrykiem Dobrzańskim?Hubalem. W czasie kampanii wrześniowej, jak i bezpośrednio po przegranych walkach, miejscowa ludność była aktywnie zaangażowana w działalność partyzancką i nie bez przyczyny w lasach przyległych do wsi Dęborzeczka działał ten słynny polski partyzant.
Dęborzeczka jest wsią sołecką. Teren objęty działaniem sołectwa obejmuje Dęborzeczkę i Zalesie. Zajmuje obszar 841,49 ha i zamieszkuje go obecnie prawie dwustu mieszkańców.

* * *
Do tekstu z poprzedniego numeru dotyczącego etymologii nazw miejscowych wkradły się błędy. Jak słusznie zauważył jeden z naszych czytelników, Dęba (gm. Poświętne) leży na północ od Opoczna a nie na wschód, jak napisaliśmy. Rzeka Wąglanka nie przepływa bezpośrednio przez tę miejscowość, ale w pobliżu wioski. Za pomyłki przepraszamy!