O biblioterapii

Tekst literacki może spełniać bardzo wiele funkcji, a wśród nich: edukacyjną, wychowawczą, często też terapeutyczną. Oddziaływanie tekstu o określonych cechach na jednostkę lub grupę określamy jako biblioterapię. Działaniem tym objęci są różni odbiorcy (uczestnicy zajęć) tj. osoby chore, uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych, młodzież z problemami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania. Pozytywnym efektem czytania tekstów biblioterapeutycznych jest pomoc w przezwyciężaniu lęków, rozwój osobowości, wzbogacanie wyobraźni, kształtowanie odpowiednich postaw, a także pobudzanie do różnych form aktywności w postaci dyskusji, dramy czy opowiadania. Oczywiście ważną rolę pełni biblioterapeuta, który prowokuje uczestników do dyskusji, czego efektem ma być zmiana postaw, przekonań, a często także zachowań uczestników.
Przykładem pozycji z zakresu biblioterapii w pracy z uczniami czy grupą terapeutyczną jest książka pt. Biblioterapia w praktyce: poradnik dla nauczycieli, wychowawców i terapeutów pod red. Eweliny J. Koniecznej. Kraków: Wydawnictwo ?Impuls?, 2010, nr inw. 29926. Znaczną część tej pozycji stanowią opowieści biblioterapeutyczne, które ukazują problemy spotykające w życiu dzieci, nastolatków czy dorosłych. Te z kolei wplecione są w scenariusze biblioterapeutyczne, które mają zapobiegać przykrym emocjom oraz pomagać w przezwyciężeniu różnego typu problemów. Nauczyciel, wychowawca ma do wyboru kilka scenariuszy na wybrane tematy, np. niebezpieczne znajomości, przyjaźń i jej miejsce w życiu młodzieży, zaufanie, tolerancja, miłość, rodzina, narkotyki, przemoc itd. W wyborze odpowiedniego zagadnienia pomaga tabela ukazująca podstawowe informacje o scenariuszach tj. tytuł, odbiorcę treści, cele do osiągnięcia, miejsce i czas realizacji. Ponadto prezentowana pozycja zawiera wskazówki, jak pracować z tekstem biblioterapeutycznym, jak napisać własny scenariusz, jak opracować scenariusz na podstawie istniejącego już tekstu. Pozycję tę można polecić na zajęcia dydaktyczne zarówno z uczniami szkół podstawowych, jak i gimnazjalnych, licealnych oraz na zajęcia socjoterapeutyczne czy spotkania z grupami wsparcia.
Przykładem pozycji zawierającej również scenariusze biblioterapeutyczne do pracy z dziećmi jest książka Mirosławy Wójtowicz pt.: Scenariusze zajęć biblioterapeutycznych nie tylko dla uczniów z dysleksją: terapia, zabawa, nauka: szkoła podstawowa, gimnazjum. Gdańsk, Wydawnictwo ?Harmonia?, 2010 nr inw. 30024.
Scenariusze mogą być wykorzystane na zajęcia z uczniami zarówno o dysharmonijnym, ale również o prawidłowym rozwoju psychoruchowym, głównie w szkole podstawowej i gimnazjum. Scenariusze dotyczą zajęć, w których prowadzący stosuje metody i techniki aktywizujące uczestników. Wykorzystuje takie formy jak: elementy dramy, muzykoterapii, które często likwidują negatywne emocje. Zajęcia prowadzone są również z wykorzystaniem zajęć plastycznych. Uczniowie bez lęku mogą swobodnie wypowiadać się na dany temat, mogą też liczyć na pomoc w rozwiązaniu problemu. Prezentowane scenariusze zebrane zostały w następujące bloki tematyczne: dom?rodzina, szkoła, środowisko społeczne, a w ich obrębie są poruszone bardziej szczegółowe zagadnienia, jak agresja, miłość, przyjaźń, smutek, radość, sukcesy, zaufanie, samotność, szczęście, egoizm itd.
Biblioterapeuta w końcowym etapie w ramach podsumowania zajęć proponuje dzieciom dokończenie zdań czy wypowiedzi. Publikacja może być polecana nauczycielom terapeutom, psychologom, nauczycielom różnych przedmiotów, którzy w pracy z dziećmi realizują zajęcia korekcyjno?kompensacyjne, dydaktyczno?wyrównawcze i terapeutyczno?wychowawcze.