Ty zawsze przy mnie stój?

W przedostatnim dniu września Kościół wspomina trzech najważniejszych w niebiańskiej hierarchii archaniołów: Michała, Gabriela i Rafała. Trzy dni później w kalendarzu kościelnym ustanowiony został dzień poświęcony aniołom stróżom - niematerialnym istotom, stworzonym przez Boga dla realizacji Jego poleceń i bezpośredniej opieki na ludźmi. Według religii Wschodu aniołowie pośredniczą między bóstwem a ludźmi. Niektóre doktryny filozoficzno-religijne (np. gnostycyzm) przypisują im też udział w stworzeniu świata. Wyobrażenie anioła judaizm przejął z tradycji mezopotamskich, z judaizmu przeszło ono do chrześcijaństwa i islamu. Dodać należy, że również w mitologii greckiej wysłannikiem (gr. angelos - poseł, wysłannik, zwiastun) bogów Olimpu był Hermes, utożsamiany z rzymskim Merkurym.
Aniołowie według nauki Kościoła są istotami duchowymi, niecielesnymi, które w porządku bytowym przewyższają doskonałością wszystkie stworzenia, a więc i człowieka, istotę duchowo-cielesną. Aniołowie, jako istoty duchowe, są obdarzeni rozumem i wolą, przysługuje im osobowość i nieśmiertelność. Jako obdarzeni wolną wolą mogą zbuntować się przeciw swojemu Stwórcy, stając się upadłymi aniołami - szatanami. Istnienie aniołów jest prawdą wiary, potwierdzoną przez Pismo Święte i głoszoną przez Kościół. W Psalmie XCI znajdujemy wyjaśnienie ich roli: Aniołom dałem rozkaz o tobie, aby cię strzegli na wszystkich twych drogach (P.s 91,11). A święty Piotr w Liście do Hebrajczyków wyjaśnia, że aniołowie są duchami przeznaczonymi do usług, posłanymi na pomoc tym, którzy mają posiąść zbawienie (Hbr 1,14). Wyznanie wiary, uchwalone przez Sobór Trydencki IV, w 1215 roku, mówi, że Ojciec, Syn i Duch Święty są jednym wszystkich rzeczy porządkiem, stwórcą wszystkiego, co widzialne i niewidzialne, co duchowe i materialne, (Ten jeden Bóg) wszechmocną swą potęgą równocześnie, od początku czasu, utworzył z nicości jeden i drugi rodzaj stworzeń, tj. istoty duchowe i materialne: aniołów i świat, a na koniec naturę ludzką, jakby łączącą oba światy, złożoną z duszy i ciała (Kodeks doktrynalnych wypowiedzi Kościoła Breviarium fidei, BF V,10).
Potwierdził to Sobór Watykański I w 1870 roku oraz papież Pius XII w encyklice ?Humani generis? w 1950 roku. Katechizm Kościoła Katolickiego z 1992 roku stwierdza: Kościół czci aniołów, którzy mu pomagają w jego ziemskiej pielgrzymce i opiekują się wszystkimi ludźmi (KKK 352). Każdy człowiek ma swojego Anioła Stróża, który opiekuje się nim od urodzenia aż do śmierci, będąc niejako narzędziem opatrzności Bożej. Dzięki wierze wszyscy już w życiu doczesnym mogą uczestniczyć w błogosławionej wspólnocie aniołów i ludzi, zjednoczonych w Bogu (KKK 333). Święto aniołów stróżów pojawiło się najwcześniej na półwyspie Iberyjskim i było obchodzone w grudniu. Termin październikowy ustalono dopiero po dekrecie papieża Leona XIII z 1893 roku.
W Polsce kult aniołów stróżów rozpowszechnili paulini, którzy w XVII wieku założyli na Jasnej Górze pierwsze Bractwo Aniołów Stróżów. W polskiej tradycji ludowej anioł stróż jest postacią przedstawianą na licznych popularnych obrazach i oleodrukach, zawieszanych nad łóżeczkami dzieci. Najczęściej wyobrażony jest na nich jako piękny, skrzydlaty młodzieniec w białych, błękitnych lub różowych szatach, tulący w swych ramionach śpiące dziecko, prowadzący dzieci przez kładkę, wąską dróżką nad przepaścią, przez niebezpieczny, ciemny las lub jako opiekun sierotki płaczącej nad grobem matki. Jedną z pierwszych modlitw poznawanych w dzieciństwie przez uczące się pacierza dziecko jest modlitwa do anioła stróża. Według polskich wyobrażeń ludowych i wierzeń w godzinę śmierci ludzie widzą stojących przy łożu aniołów, broniących odchodzącą w zaświaty duszę przed zakusami diabła.
Aniołów przedstawiali w swych pracach artyści ludowi, rzeźbiarze i malarze. Nie stronili od ich postaci również najwybitniejsi mistrzowie pędzla i dłuta sztuki sakralnej całego świata chrześcijańskiego. Chociaż od czasów renesansu w rzeźbie aniołowie występują też jako uskrzydlone dzieci (putta) przypominające antyczne amorki, to jednak przeważają postacie młodzieńców. Podobno papież Grzegorz I Wielki około 550 roku na widok jasnowłosych, urodziwych jeńców brytyjskich, wystawionych na sprzedaż na targu niewolników w Rzymie, miał zakrzyknąć: Non Anglii, sed angeli! - Nie Anglowie, ale aniołowie!
Jednym z działów teologii systematycznej jest angelologia, czyli po prostu nauka o aniołach. W religioznawstwie jest ona działem demonologii dotyczącym duchów dobrych. Bardzo często do angelologii nawiązywał w swoich utworach Konstanty Ildefons Gałczyński (1905-1953). Z mniej znanego ?Listu z fiołkiem? zamieszczonego ponad sześćdziesiąt lat temu w 145 numerze ?Przekroju? przypominamy zawsze aktualne jego zakończenie:
Każdy może zostać aniołem! Trzeba mieć tylko jasne serce, a w sercu pokorę. Amen.

Opr.: erg
Źródło: Wikipedia