tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Opoczno

 Tajemnice ukryte w nazwach cz. XL

 
Żelazowice to wieś położona 5 km od Białaczowa i 12 km od Opoczna. Nazwa tej miejscowości, na przestrzeni lat, przybierała różne formy. Najstarsze źródła, do których dotarłam w tym zakresie sięgają 1411 roku i podają, że wówczas brzmiała ona Zelazouice. Z biegiem lat nazwa ewoluowała do: Zelaszowicze, Zelyazowycze, Zelazovicze, Żelazowicze, by wreszcie osiągnąć obowiązującą do dziś postać Żelazowice

Pochodzenie nazwy tej miejscowości, z pozoru jest proste w interpretacji, jednak po głębszej analizie daje dużo do myślenia. Najprostszą, a zarazem najbardziej logiczną drogą, jest przyjęcie, że etymologia nazwy Żelazowice wiąże się ściśle z topografią. Nic przecież tak wymownie nie kojarzy się z nią, jak właśnie złoża żelaza, których na tym terenie (zwłaszcza w XVIII wieku) było pod dostatkiem.
Inne źródła podają natomiast, że jest to nazwa patronimiczna. Twórcy tych dzieł onomastycznych swoje dociekania argumentują tym, że w 1398 roku (tj. 13 lat przed pierwszym udokumentowaniem nazwy na kartach historii) z wsią związany był niejaki Stephanum Zelasco i być może to właśnie od niego pochodzi owa nazwa. Jak traktuje przysłowie w każdej plotce jest ziarnko prawdy, tak i ta opcja wydaje się być prawdopodobna, ponieważ przyrostek ?owice jest szablonowym wręcz przykładem, świadczącym o tym, że założycielem wioski był człowiek, którego nazwisko było związane właśnie z żelazem, a Żelazowicy (Żelazowice) to nikt inny jak jak jego potomkowie. Pozostaje jeszcze zastanowienie się nad jedną, istotną kwestią, a mianowicie nad próbą odpowiedzi na pytanie, analogiczne do omawianego onomastycznego problemu: "Co było pierwsze ? jajko, czy kura?" Trudno odpowiedzieć, prawda? Tak i w tym przypadku ciężko o jednoznaczną odpowiedź, czy nazwa pochodzi od rud żelaza, od których niejaki Zelasco przyjął nazwisko, czy to on najpierw osiadł na tych terenach i to z nim związana jest ta etymologia.
W połowie XV wieku, Żelazowice stanowiły własność Bernarda Lubiszewskiego herbu Wieniawa. Pod koniec XVI wieku wieś należała do Drzewickich z Drzewicy. Według źródeł historycznych, w 1527 roku były w Żelazowicach 23 domy, które zamieszkiwało 161 osób, a w drugiej zaś połowie XIX wieku liczyły 28 domów i 274 mieszkańców. Włościanie posiadali tu 497 morgów ziemi. W 1831 roku na epidemię cholery zmarło w Żelazowicach 19 osób. W 1865 roku. sołtysem wsi Żelazowice był Mateusz Jarczyński, a obecnie funkcję tę pełni Zdzisław Gorzela. Dziś Żelazowice liczą ponad trzystu mieszkańców i prawie sto domostw. Ludzie trudnią się tutaj przede wszystkim rolnictwem.
Zanim w Żelazowicach powstał kościół, msze odbywały się w kaplicy zaadaptowanej z budynku gospodarczego. Inicjatorem tego był ks. Antoni Reniec ? rodak z Żelazowic, który podczas wojny przebywał w obozie w Dachau. Kaplica tymczasowa była czynna od końca lat sześćdziesiątych XX wieku z inicjatywy biskupa Piotra Gołębiowskiego. Duszpastersko obsługiwana była przez księży z Białaczowa. Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, według projektu architekta Witolda Dobrzańskiego i konstruktora Jana Urbańskiego, zbudowany został w latach 1983?1984 staraniem księdza Kazimierza Okrutnego. Parafię formalnie erygował w 1987 roku biskup Edward Materski z wydzielonego terenu parafii Białaczów. Kościół jest w stylu nowoczesnego gotyku, wzniesiony z czerwonej cegły. Do parafii należą: Dorobna Wola, Miedzna Murowana, Radwan, Straszowa Wola i Żelazowice.


Nal   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 29 (836) z dnia 19 Lipca 2013r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »