tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Opoczno

  Tajemnice ukryte w nazwach cz. XIII

 
Ogonowice to miejscowość sąsiadująca z Opocznem. Jest najliczniejszą wsią w gminie Opoczno ? mieszka w niej ponad 900 osób. Leży nad Drzewiczką. Wśród starszych mieszkańców wioski, którzy do dziś posługują się gwarą opoczyńską, miejscowość ta nazywana jest Ogunowicami lub Łogunowicami

Nazwa wsi pierwszy raz pojawia się w dokumentach z lat 40. XV wieku. Zawierają one informację o tym, że król Władysław Warneńczyk sprzedał Ogonowice Mszczujowi ze Skrzynna wraz z innymi wsiami oraz z Opocznem. W materiałach z 1520 roku znajduje się informacja o tym, że nazwa tej miejscowości brzmiała Ogonovicze, w 1577 roku ewaluowała do Ogonowic.
Etymologia nazwy nie jest do końca jasna. Jedne źródła onomastyczne podają, że jest to nazwa miejscowa, pochodząca od XIV?wiecznego przydomka (a raczej przezwiska) Ogon, które nosili wojewoda: łęczycki Paweł ze Spicimierza oraz Piotr Radzikowski herbu Ogończyk. Niektóre materiały wskazują pochodzenie nazwy wsi właśnie od Pawła Ogona, który ? jak podaje legenda ? nosił długie włosy. W średniowieczu ?ogon?, w znaczeniu ?warkocz? był jednym z symboli władzy.
Końcówka nazwy ?owice również sugeruje, że etymologia Ogonowic związana jest z konkretną osobą. Nazwy patronimiczne w okresie wczesnośredniowiecznym z zakończeniami na początku ?icy ?owicy a następnie ?ice ?owice wskazywały na potomków lub poddanych człowieka, którego imię, przezwisko czy nazwa jego zawodu lub godności tkwi w danej nazwie. Pod względem swojej budowy językowej stanowiły formę liczby mnogiej określeń odojcowskich. Źródła do których dotarliśmy, nie podają jednak konkretnych danych na temat czy na pewno nazwa miejscowości pochodzi od Pawła Ogona. Taka ewentualność uznawana jest jedynie za prawdopodobną.
Inne źródła wiążą etymologię nazwy tej wioski z legendą, która podaje, że w pobliżu Ogonowic, we wsi Świnna, znajdowały się chlewnie, z której pochodziły świnie na królewski stół. Gospodarzy chlewni nazywano ?wieprzkami?. Z racji tego, że Ogonowice leżały na skraju Świnny, podobno skojarzono je z ogonem i w taki sposób ? według innych źródeł ? powstała ta nazwa miejscowości.
W 1765 roku wieś należała do starostwa opoczyńskiego. Wówczas mieszkało tam dziewiętnastu półrolników, czyli gospodarzy posiadających piętnastomorgowe działy, dwóch zagrodników oraz sołectwo, które od 1746 roku pozostawało w posiadaniu rodziny Ciąglińskich. W 1773 roku bracia Ciąglińscy wybudowali w Ogonowicach drewniany dworek, który w 1933 roku został rozebrany. Spisy urzędowe z 1775 roku podają, że we wsi było wtedy dwadzieścia sześć chałup, z czego do starostwa należało dwadzieścia, do sołectwa trzy, dwie do wójtostwa oraz jedna do wikariuszy opoczyńskich.
Z upływem lat, liczba domów i mieszkańców wsi stopniowo rosła. W 1784 roku we wsi wybudowano karczmę. Wówczas zamieszkiwało ją szesnastu półrolników, ośmiu zagrodników i jeden czynszownik. W 1880 roku w Ogonowicach było już 490 ludzi, mieszkających w 58 domach.
W porównaniu z innymi podopoczyńskimi wioskami, niegdyś bardzo dobrze się rozwijała. W latach 1798?1806 urodziło się tu aż stu dziesięciu noworodków, gdy w innych wioskach ta liczba rzadko kiedy przekraczała czterdziestu.
W 1831 roku wioskę nawiedziła epidemia cholery. Zmarłych mieszkańców chowano wówczas na specjalnie wydzielonym cmentarzu, na którego miejscu znajduje się obecnie pamiątkowy krzyż. W latach 70. XIX wieku absolwent Instytutu Młynarskiego w Petersburgu, Władysław Wronowski zbudował w Ogonowicach młyn wodny. W 1901 roku kupił go Andrzej Wawrzecki.
W 1916 roku w miejscowości została założona jednoklasowa szkoła, w której pierwszym nauczycielem był Dionizy Kiełbasiński. W 1948 roku została przeniesiona do nowego budynku i uczęszczały do niej wtedy także dzieci z Ostrowa i Świnny.
W okresie międzywojennym w Ogonowicach działało Koło Młodzieży Wiejskiej i Stowarzyszenie Młodzieży Katolickiej.
W miejscowości znajdują się cenne zabytki przyrody, do których należą ponad 400?letni dąb szypułkowy oraz 200?letnia sosna zwyczajna. Jest tu także wiele przydrożnych kapliczek, z których najstarsza pochodzi z 1917 roku. Obecnie w Ogonowicach działa zespół szkół, filia biblioteki oraz Koło Gospodyń Wiejskich. Mieszkaniec tej wsi, społeczny opiekun zabytków Włodzimierz Koperkiewicz, posiada natomiast ciekawe militaria i części umundurowania żołnierskiego z okresu I i II wojny światowej.
We wsi funkcjonują zwyczajowe nazwy części miejscowości. Niektóre z nich były stosowane dawniej, inne obowiązują do dziś. Ogonowiczanie wymieniają: Antoniówkę, Bazelówkę, Błonia, Dworskie, Księże, Księże Łąki, Las Łąckiego, Lasocianka, Łączki, Nad Ryżą, Palmowy Smug, Pastwisko, Piachy i Sołeckie. Wśród mieszkańców wciąż są popularne zwyczajowe nazwy pól: Bazelka, Dębina, Jadamkowe, Karczmiska, Łączki, Odpadki, Pastwiska, Pod Górą, Smugi, Szymankowe, Sychowe, Ściegna, Za Gościńcem oraz Za Koleją.


Nal   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 2 (809) z dnia 11 Stycznia 2013r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »