10 km od Opoczna znajduje się Mroczków Duży, który jeszcze do 1998 roku był Mroczkowem Ślepym. O niecałe półtora kilometra od niego oddalony jest bogaty pod względem historycznym Mroczków Gościnny i to jemu przede wszystkim poświęcimy uwagę w dzisiejszych rozważaniach. Jak na przestrzeni lat kształtowały się nazwy tych miejscowości, jakie zabytki się w nich znajdują oraz wiele innych ciekawostek dotyczących tych wiosek, przeczytacie w dwunastym artykule z cyklu
Zanim Mroczków stał się Ślepym, a następnie brzmiącym chlubnie Dużym, minęło wiele lat. W 1415 roku był po prostu Mroczkowem, który w mianowniku zamiast ?ó? miał ?o?. W dziełach historycznych z 1508 roku widnieje już jako Mroczkow Maior, co w tłumaczeniu z języka łacińskiego oznaczało ?większy?, w zestawieniu z mniejszym ? Mroczkow Minor. Przymiotnik ?slepi? pojawia się w zestawieniu z Mroczkowem w 1577 roku. Nazwa Mroczków Ślepy istniała aż do 1998 roku, jednak ze względu na źle odbierane przez otoczenie jej pejoratywne zabarwienie, została przekształcona na dumnie brzmiący Mroczków Duży. W ten sposób nawiązano do nowożytnych korzeni nazwy. Drugi człon Mroczków Ślepy, choć przejrzysty znaczeniowo, trudny jest według językoznawców do zakwalifikowania do oznaczonej kategorii. Wielu z nich jednak domniema, że źródło drugiego członu nazwy tkwi w topografii miejscowości. Pierwszy natomiast, jak podają źródła historyczne, pochodzi od nazwy osobowej Mroczek, tj. średniowiecznego imienia rycerskiego.
W 1702 roku wieś należała do Konstantego Dunina, a w XIX wieku przeszła pod własność rodziny Libiszowskich. Dzisiejszy Mroczków Gościnny był wówczas siedzibą folwarku, a właściwą wieś stanowił ówczesny Mroczków Ślepy. W okresie międzywojennym miejscowość należała do gminy Krzczonów. Mieszkało w niej w 81 domach około 460 mieszkańców. W okresie okupacji hitlerowskiej Mroczków Ślepy był siedzibą placówki AK. Obecnie mieszka tu prawie 450 mieszkańców. Na terenie wioski znajduje się siedem krzyży oraz dwie figurki, z których najstarsza pochodzi z 1935 roku. Działa tu także świetlica wiejska.
Również nazwa drugiej omawianej w tym materiale miejscowości jest połączeniem wyrazu pochodzącego od Mroczka oraz przymiotnika. Drugi człon, Gościnny, pochodzi od słowa ?gościniec?, oznaczającego trakt, drogę przy której leżał. Dawniej wśród mieszkańców wsi, popularna była także nieoficjalna forma Gościnno. W 1443 roku należał do starosty opoczyńskiego, Mściuga de Goscino, czyli Mściuga z Gościnna. W 1775 roku właścicielem wsi zostali Marcin i Antoni Libiszowscy. Za ich czasów w miejscowości znajdował się dwór, folwark, młyn, karczma oraz 20 domów chłopskich. Na przełomie XVIII i XIX wieku Mroczków Gościnny był niewielką, liczącą jedynie osiem domów wsią.
W 1866 roku, drogą licytacji, miejscowość nabyła Kazimiera Libiszowska, która przekazała wieś w spadku Antoniemu Libiszowskiemu. Po nim Mroczków Gościnny odziedziczył jego syn. Ostatnim dziedzicem miejscowości był Szczęsny Libiszowski. W rękach tej rodziny wieś pozostawała do 1945 roku, następnie ją rozparcelowano. Ziemię dostała służba dworska, a ogrody, pałac i część zabudowań przeszły w posiadanie Państwowego Ośrodka Maszynowego w Mroczkowie Gościnnym.
Na przełomie XVIII i XIX wieku powstał tu park o układzie tarasowym, który stanowił otoczenie rozebranego w 1870 roku dworu. W parku znajdowały się liczne posągi i kapliczki. Według przekazów ustnych, rosła tam kiedyś wysoka sosna, na której Rosjanie powiesili wziętego do niewoli powstańca. Obecnie park zajmuje powierzchnię 5 ha, przeciętą dwoma strumykami o sztucznych, kamiennych kaskadach. Występują w nim głównie lipy, klony, jesiony i olchy, a niektóre z nich mają ponad dwieście lat! Na dziedzińcu dawnego dworu rosną stare dęby, których wysokość dochodzi do 30 metrów. Nowy dwór zbudowano według projektu Aleksandra Dunina Borkowskiego. W przebudowanym dworze mieści się od roku 1968 roku szkoła, której obecna nazwa brzmi Zespół Szkół Rolniczych. Na przełomie 2003 i 2004 roku, mieszkańcy wsi ufundowali figurę Matki Boskiej Fatimskiej oraz kapliczkę z figurą świętego Franciszka, które postawiono w parku przy źródle.
W okresie I wojny światowej, między 14 a 15 maja w 1915 roku w okolicach Mroczkowa Gościnnego doszło do walki, w której śmierć poniósł porucznik, Węgier Karol Kowač. Został pochowany w parku dworskim w Mroczkowie. W 1910 roku w miejscowości powstała szkoła, a w okresie międzywojennym nastąpiła wyprzedaż ziemi kolonistom. Najwięcej ziemi kupił ówczesny dyrektor fabryki płytek kamionkowych w Opocznie, Wacław Czernic. Wieś jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej. Stoi tu kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny wzniesiony w początkach XIX stulecia. We wsi działa także KGW oraz wiele podmiotów gospodarczych. Ponadto w Mroczkowie Gościnnym znajduje się jeszcze kilka ciekawych przyrodniczo oraz historycznie miejsc, np. kopalnie glinki ceramicznej oraz parę rozrzuconych po okolicy kamieniołomów ? największy z nich znajduje się na tzw. Jaziej Górze (240 m n.p.m.) i należy do największych kamieniołomów w regionie opoczyńskim.
|