Sokołów to miejscowość w gminie Paradyż. Jest oddalona od Opoczna o 18 km. Skąd pochodzi nazwa tej miejscowości i jakie wydarzenia są z nią z wiązane?
Wertując publikacje wydane przed laty, natrafiłam na informacje dotyczące Sokołowa, który dawniej należał do ówczesnej gminy Topolice. Dziś wiadomo, że taka już nie istnieje, w zamian mamy gminę Żarnów, jednak na jej terenie nie leży żaden Sokołów. Wówczas, gdy funkcjonowała gmina Topolice, Sokołów, niegdyś zwany Modlińskim, stanowił jedną z 23 gromad. Teraz, po zniesieniu gromad, dowiadujemy się, że Sokołów leży obecnie w gminie Paradyż.
Pierwsza wzmianka na temat nazwy tej miejscowości pochodzi z 1396 roku i wówczas brzmiała ona Socolow. W 1508 roku pojawia się forma Sokolow, by z czasem stać się Sokołowem. Językoznawcy, mając na uwadze kategorię, do której zaliczamy nazwę Sokołów, są jednogłośni. To nazwa dzierżawcza, pochodząca najprawdopodobniej od założyciela wioski, człowieka o nazwisku bądź pseudonimie Sokół. W sporadycznych opracowaniach pojawia się dociekanie, jakoby nazwa ta miała swoje korzenie w nazwie ptaka, sokoła.
Obszerna informacja na temat tej miejscowości znajduje się w "Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" z 1890 roku, wydanego pod redakcją Bronisława Chlebowskiego, Władysława Walewskiego i Filipa Sulimierskiego. Sokołów, zwany tam Modlińskim, liczył wówczas 17 domów i 95 mieszkańców. Z dokładnością opisywane są tam rozległości gruntów ornych, łąk, pastwisk i lasów, a także materiały, z których wykonane były tamtejsze zabudowania.
W połowie XV wieku wioska należała do Stanisława Sokołowskiego herbu Doliwa. Był on właścicielem łanów kmiecych, z których dziesięcinę snopową i konopną, wartości trzech grzywien, przekazywał scholastyi sandomierskiej. Według regestru poborowego z 1508 roku, Sokołów stanowił własność rodziny Michałowskich. |