tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Opoczno

 Tajemnice ukryte w nazwach cz. X

 
Skąd pochodzi nazwa Międzybórz? Jaka jest historia miejscowości? Co jest charakterystyczną cechą tej wioski? Na te i wiele innych pytań znajdziecie odpowiedzi w dziesiątym już artykule z cyklu...

Międzybórz leży 7 km na północny wschód od Opoczna. Pierwsze wzmianki na temat Międzyborza pojawiają się w 1228 roku, kiedy to w pobliżu tej miejscowości książę mazowiecki Konrad, w czasie wojny z Henrykiem I, w celu ochrony przeprawy własnych oddziałów przez Pilicę, oparł się na okolicznych wzgórzach. Informacje na temat Międzyborza znajdziemy także we wspomnieniach arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Łaskiego z XV wieku. Wieś wzmiankowana jest przez niego jako Myedzyborze. W późniejszych źródłach nazwa ta ewoluowała do Miedzyborze i Miedziborze, a w lustracji królewszczyzn z lat 1660?1664 występuje jako Międzyborze. Przejście wyrazu Miedzyborze w Międzybórz nastąpiło przy pomocy zachodzących na przestrzeni dziejów różnorakich procesów językowych. Wówczas, gdy nie było jeszcze samogłoski ?ę?, przyimek między miał staropolską postać. Formy rodzaju nijakiego typu ?borze, ?rzecze, ?górze, uległy zamianie na męskie: ?Międzybórz?, ?Międzyrzecz?, ?Podgórz?. Zakończenie ?e pochodziło natomiast z prasłowiańskiego przyrostka ?ije, w tym konkretnym przypadku ?bor ?ije i oznaczało kiedyś formant kolektywny (zbiorowy), który dziś znalazł wykorzystanie w wyrazach typu: liście czy ludzie. Gwarowo nazwa ta kształtuje się jako ?Mindzybus?.
Późniejsze wzmianki na temat kupna i sprzedaży terenów z tej wsi pochodzą z 1799 roku, gdy Międzybórz był własnością Jana Lipnickiego i Bazylego Libiszowskiego. W 1824 roku należał do Antoniny z Lipnickich Libiszowskiej, a w 1845 do Emilii Gasparskiej z dziećmi. W 1855 wieś kupili Ignacy de Goerscht?Drużbacki i Józef Gasparski. Sześć lat później miejscowość nabył Józef Biernawski, lecz na rok wróciła ona w posiadanie de Goerscht?Drużbackiego. W 1865 roku Międzybórz zakupił Szalma Kinkelstein, po czterech latach weszła w posiadanie Marianny i Józefa Rudnickich. Źródła historyczne dowodzą, że w końcu XIX wieku wieś liczyła 15 domów i 144 mieszkańców, 105 mórg ziemi dworskiej i 174 morgi ziemi włościańskiej. W 1901 roku rozpoczyna się sprzedaż wśród rolników, podczas której dobra nabyli m.in. Ludwik Piekarski, Piotr Kośka i Ludwik Konecki. W 1921 roku Międzybórz liczył już 33 domy i 184 mieszkańców.
W 1932 roku w wiosce miał miejsce pożar, podczas którego spłonęło sześć zabudowań, wśród których były domy oraz pomieszczenia gospodarcze. Nie było to jedyne tego typu zdarzenie w Międzyborzu. W 1952 roku od uderzenia pioruna spaliły się cztery gospodarstwa. W tym samym roku miał miejsce kolejny pożar, podczas którego spaliły się trzy zabudowania gospodarcze, a w 1998 roku od uderzenia pioruna spłonęła stodoła.
W tym samym roku, mieszkańcy Międzyborza przygotowali, na mszę dożynkową w parafii Libiszów, wieniec przedstawiający ?Dawną polską wieś?. Podczas ogólnopolskiego nabożeństwa na Jasnej Górze w Częstochowie zajął on dziesiąte miejsce, a mieszkańcy, od ówczesnego premiera Jerzego Buzka, otrzymali dyplom i nagrody rzeczowe.
W 2003 roku Rada Miejska uchwaliła statut sołectwa Międzybórz, a cztery lata później plan zagospodarowania przestrzennego. W 2011 roku natomiast, fundacja ?Pamięć? oraz Niemiecki Ludowy Związek Opieki nad Grobami Wojennymi rozpoczęły poszukiwania wszelkich informacji na temat zbiorowej mogiły żołnierzy niemieckich, poległych w styczniu 1945 roku. Grób znajduje się na terenie lub w okolicach Międzyborza. W tym samym roku Automobilklub Tomaszowski wraz z Polskim Związkiem Motorowym, zorganizowali na drodze gminnej Międzybórz ? Libiszów odcinek rajdu samochodowego Konkursowej Jazdy Samochodem I Eliminację Mistrzostw Okręgu Łódzkiego ?Gumax Premio Rally 2011?.
Wiele wspomnień starszych mieszkańców wioski dotyczy II wojny światowej. Do ważnych wydarzeń z tego okresu należy między innymi fakt, dotyczący przepraw Niemców przez Drzewiczkę i ich obecność w Międzyborzu. Wojska radzieckie znajdowały się wówczas w okolicach Mroczkowa Gościnnego. Niemcy w ostatniej chwili spalili most na rzece i bój, który miał odbyć się w Międzyborzu, miał miejsce w okolicach Inowłodza. Dzięki temu wieś ocalała i ludzie mogli spokojnie wrócić do swoich domów.
Nazwa wsi wywodzi się od jej położenia pomiędzy lasami. Dawniej wyraz ?bór? oznaczał las. Międzybórz sąsiaduje z wioskami: Zameczek, Wola Załężna, Sobawiny, Libiszów oraz Trzebina. Przez miejscowość przepływa od wschodu rzeka Drzewiczka. W latach 1948?1969 wieś należała do Gromadzkiej Rady Narodowej w Libiszowie, a w latach 1969?1975 do Gromadzkiej Rady Narodowej w Bukowcu Opoczyńskim. Od 1975 roku należy do gminy Opoczno. W 1959 roku założono tu prąd elektryczny, w 1990 zbudowano wodociągi, a w 1997 została założona sieć telekomunikacyjna.
Obecnie Międzybórz to wieś o charakterze rolniczym. Charakterystyczną cechą miejscowości jest zwarta zabudowa domów po obu stronach drogi, typ tej wsi to zatem tzw. ulicówka. Wieś należy do parafii rzymskokatolickiej w Libiszowie. Wśród mieszkańców Międzyborza popularne jest używanie zwyczajowych nazw mieszkalnych części wsi, do których zaliczane są Trąbki, Getto oraz Gęski Rynek oraz pól i łąk: Ługi, Niwy, Gaj, Borki, Dworskie Łąki, Sobawińskie, Libiszewskie, Puste, Pastwisko, Piachy, Doły, Przydatek i Ugór.
We wsi nie ma zbyt wielu zabytków i zakładów. Znajduje się tu figurka z 1934 roku, ufundowana przez mieszkańców wsi z opłat na pozwolenia polowania dla kół łowieckich oraz kapliczka ufundowana przez rodzinę Drużbackich w okresie międzywojennym. We wsi znajduje się jeden sklep spożywczo?przemysłowy oraz dwa zakłady: stolarski i ślusarski.


Nal   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 50 (805) z dnia 14 Grudnia 2012r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »