Tajemnice ukryte w nazwach cz. LXXV

Źródła onomastyczne wskazują, że pierwsza wzmianka na temat nazwy tej miejscowości pochodzi z 1520 roku i wówczas brzmiała ona Prochensko. W 1577 roku odnotowywano ją jako Prochenisko, by z czasem stała się Prucheńskiem.
Mieszkańcy wsi, którzy posługują się gwarą opoczyńską, swoją miejscowość nazywają Pruchyńskiem. Proces ten fachowo nazywa się zwężeniem artykulacji i w tym przypadku dotyczy zwężenia samogłoski e do y. Ci, którzy zamiast Prucheńsko mówią Pruchyńsko, zapewne powiedzą także, np. rosołym zamiast rosołem czy piosynka zamiast piosenka.
Na temat etymologii Prucheńska napisała Maria Kamińska w "Nazwach miejscowych dawnego województwa sandomierskiego". Według niej nazwa pochodzi wyrazu "próchno" lub "próchniak", oznaczającego spróchniały pień. Znawczyni zakwalifikowała Prucheńsko do grupy nazw topograficznych, wyrażających topo? lub geograficzne osady. To najbardziej popularna w powiecie opoczyńskim grupa nazw miejscowych, licząca 70 podmiotów.
Według materiałów zgromadzonych przez Zbigniewa Gliszczyńskiego, pierwsza wzmianka o tej wsi pochodzi z "Kopiarza Sulejowskiego" i dotyczy nadania dziesięciny na rzecz nowo ufundowanego klasztoru cystersów. Pojawia się w dokumencie z 1262 roku. Jest to potwierdzenie księcia Bolesława Wstydliwego dla fundacji klasztoru i nadań dokonanych przez ks. Kazimierza Sprawiedliwego w roku 1176 i późniejszych.
Kolejny zapis źródłowy traktujący o Prucheńsku pochodzi z 1405 roku i dotyczy zamiany dóbr między klasztorem sulejowskim a Mikołajem z Łazowa, który przekazał opatowi Teobaldowi swe wsie Prucheńsko i Stoczki w zamian za Pęczniew. Od tego czasu wieś ta wchodziła w skład dóbr cystersów sulejowskich.
Z danych zawartych w księgach podatkowych wynika, że w XVI wieku istniały tu młyn i karczma. Według "Liberum Beneficiorum" ks. Jana Łaskiego z początku XVI wieku, mieszkańcy wsi dawali dziesięcinę, wartości jedenastu grzywien swemu plebanowi w Błogiem. Według rejestrów poborowych powiatu opoczyńskiego z 1577 roku, Prucheńsko miało dziesięć łanów i dwie zagrody z rolą.
Z danych demograficznych wynika, że w 1827 roku było tu 27 domów i 213 mieszkańców, a w 1881 roku 43 zabudowania mieszkalne, w których zameldowanych było 369 osób.
Z czasem doszło do podziału Prucheńska na Małe i Duże. We wrześniu 1939 roku, przy bombardowaniu Sulejowa, zostało zniszczone także Prucheńsko Małe. Spaleniu uległy budynki gospodarcze i część chałup.
Obecnie Prucheńska słyną z otoczenia lasów, sąsiedztwa Zalewu Sulejowskiego. To doskonałe miejsca do odpoczynku dla osób, które lubią spokój, ciszę, wędkarstwo i turystykę pieszą lub rowerową.