tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Opoczno

 Tajemnice ukryte w nazwach cz. LX

 
Radzice Duże oddalone są od Opoczna o 14 km. Radzice Małe natomiast od naszego miasta dzieli 13 km. Dawniej te wioski stanowiły jedną miejscowość, zatem pod kątem historycznym będziemy je rozpatrywać jako jeden element

Pierwsze wzmianki na temat nazwy Radzice pochodzą z 1520 roku i wówczas brzmiała ona Radzycze. W 1577 roku ewoluowała do Radzicze, a stąd już tylko krok dzielił ją od obowiązujące do dziś formy Radzice. Wśród najstarszych mieszkańców wioski, którzy posługują się jeszcze gwarą opoczyńską, można usłyszeć formę Redzice, a wszystko co związane jest z tą miejscowością określane jest mianem redzickiego.
Językoznawcy zgodnie twierdzą, że nazwa jest patronimiczna, czyli odnosząca się prawdopodobnie do założyciela wioski. Według specjalistów od onomastyki był nim niejaki Rad, Radosław lub Radomir. Brane są pod uwagę także inne, podobne do powyższych, imiona bądź przezwiska.
Radzice istniały już w średniowieczu. Najstarsze osadnictwo skoncentrowało się wokół Opoczna i z tego z czasem powstały dobra królewskie. Należały do nich także Radzice, a oprócz nich: Ogonowice, Sitowa, Ostrów, Wola Załężna, Bukowiec Opoczyński, Dęba, Dęborzeczka, Domaszno, Świerczyna, Brudzewice, Wólka Kuligowska i Gorzałków. Mieszkańcy tych wsi od niepamiętnych czasów stanowili zwartą, wyodrębniającą się społeczność lokalną o dużych tendencjach zachowawczych, zwłaszcza w zakresie tradycji i postaw społecznych.
Już w XV wieku wieś była dobrze zagospodarowana. Obejmowała folwark, sołectwo, karczmę i łany kmiece. Regestr poborowy z 1775 roku podaje obok dwóch folwarków, młyna browaru i gorzelni, 32 domy włościańskie. Miejscowość ta była ośrodkiem tzw. klucza radzickiego i stanowiła własność starostów opoczyńskich.
W XVII wieku była w posiadaniu rodziny Małachowskich. Z danych demograficznych wynika, że w 1827 roku było tu 645 mieszkańców i 93 domy, a w 1881 roku 136 zabudowań mieszkalnych i 904 osoby.
Do 1870 roku istniała, za Królestwa Polskiego, w guberni radomskiej, gmina Radzice, z siedzibą w Radzicach (dzisiejszych Dużych). 13 stycznia 1870 roku do gminy przyłączono pozbawioną praw miejskich Drzewicę, po czym gmina została zniesiona przez przemianowanie na gminę Drzewica. W latach 1975?1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.
Inne dane, dotyczące szkolnictwa, wskazują, że w 1937 roku w opoczyńskiem było 120 szkół powszechnych, 22 uniwersytety niedzielne, Seminarium Nauczycielskie w Mariówce oraz Żeńska Szkoła Rolnicza i Męski Uniwersytet Ludowy w Radzicach (dzisiejszych Dużych). Aż dwie, cenione w regionie, uczelnie działające w omawianej w tym numerze miejscowości, świadczą o tym, że już wówczas w tej wsi dbano o rozwój intelektualny mieszkańców nie tylko Radzic, ale i innych miejscowości ziemi opoczyńskiej.
W pierwszych miesiącach II wojny światowej w Radzicach (dzisiejszych Dużych) powstała, jedna z dwóch w opoczyńskiem, podziemna organizacja. Wiosną 1940 roku została powołana tam Polska Organizacja Zbrojna "Racławice". Zrzeszała ona głównie młodych ludzi z dawnego Związku Młodzieży Wiejskiej i obejmowała około 900 członków. W Radzicach (dzisiejszych Małych), na przełomie stycznia i lutego 1940 roku, u Jana i Piotra Matusiaków zatrzymał się major Henryk Dobrzański-Hubal wraz ze swoim oddziałem. Stacjonował tu jedną dobę, a następnie ruszył do Gałek Kszczonowskich.
29 września 1954 roku w Polsce wprowadzono gromadę, nową, najniższą (obok osiedli i miast). jednostkę podziału administracyjnego. Wówczas w miejsce 3001 gmin utworzono 8789 gromad, jako mniejszych jednostek administracyjnych obejmujących kilka wsi. Funkcjonowały one od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954 roku do do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973 roku. Gromadę Radzice utworzono z siedzibą gromadzkiej rady narodowej w Radzicach (Dużych). W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad: Radzice Duże, Radzice Małe, Świerczyna i Werówka ze zniesionej gminy Drzewica oraz Giełzów ze zniesionej gminy Opoczno w tymże powiecie. Dla gromady ustalono 20 członków gromadzkiej rady narodowej. 31 grudnia 1959 roku do gromady Radzice przyłączono Trzebinę ze zniesionej gromady Wygnanów, a 1 stycznia 1969 roku dodano Brzuzę i Idzikowice ze zlikwidowanej gromady Libiszów. Gromada Radzice przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej.
Obecnie w Radzicach znajduje się stacja kolejowa, figurująca w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej.


Nal   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 50 (857) z dnia 13 Grudnia 2013r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »