tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Opoczno

 Tajemnice ukryte w nazwach cz. LVIII

 
Jelnia to miejscowość w gminie Drzewica oddalona o 15 km od Opoczna. Skąd pochodzi nazwa tej wioski i jakie wydarzenia historyczne są z nią związane?


Pierwsze wzmianki na temat nazwy tej miejscowości mają swe źródła już w 1410 roku i wówczas brzmiała ona Gedlna. W 1419 roku przeistacza się w Iodlna, w 1480 roku ukształtowała się forma Gyedlna, by w 1520 roku ewoluować do Iedlna. W 1523 roku następuje zmiana w zapisie na Yedlna, w 1577 roku pojawia się wersja Jedlna. W 1827 roku nazwa brzmi Jelna, a w 1882 roku po raz pierwszy mamy do czynienia z formą Jelnia, która jest stosowana zamiennie z Jelna. W 1921 roku zauważa się jednak ustabilizowanie postaci Jelna, jednak w 1952 roku kształtuje się obowiązujący do dziś zapis Jelnia.
Językoznawcy są zgodni w związku z etymologią tej nazwy. Wszyscy jednogłośnie twierdzą, że ma ona topograficzne korzenie i pochodzi od wyrazu jodła, a raczej jedlica lub jedła, bowiem tak, na przełomie XIV i XV wieku, określano to iglaste drzewo. Bazując na tych formach, już wówczas powstawały na terenach leśnych liczne i różne przyrostkowe określania topograficzne.
Polski wyraz jodła pochodzi z prasłowiańskiego jedla. Na jego podstawie powstało wiele, poza Jelnią, nazw miejscowych na terenie kraju, takich jak: Jedlicze, Jedlno czy Jodłowiec. Czeska jodła to natomiast jedlina (u nas wyraz ten oznacza las jodłowy), a w dialekcie łużyckim brzmi ona jedlica.
W tej nazwie miejscowości ciekawy jest rzadko spotykany przyrostek ?nia, który zdecydowanie częściej jest zastępowany w podobnych nazwach przez przymiotnikową końcówkę ?na. Zmiana Jedlni w Jelnię nastąpiła natomiast w wyniku procesu językowego zwanego uproszczeniem grupy spółgłoskowej dln>ln.
Z racji tego, że aż 33% gminy Drzewica stanowią użytki leśne, znalazło to odbicie w nazwach miejscowych z tego terenu. Ze względu na gęste zalesienie, występują tutaj nierzadko nazwy mające swe korzenie w drzewostanie, np. Drzewica (drzewo), Dąbrówka (dąb), Brzuza (brzoza) czy Brzustowiec (brzost, tj. gatunek wiązu). Ciekawostką jest natomiast to, że największą liczbę stanowią na terenie naszego powiatu miejscowości, których nazwy tworzone były od wyrazów określających właśnie szatę roślinną. Z typowych przykładów warto przytoczyć: Bukowiec Opoczyński, Buczek (buk), Topolice (topola), Dąbrowa, Dęba (dąb), Olszowiec (olcha) czy Świerczyna (świerk).
Pierwsze wzmianki historyczne na temat Jelni pochodzą z 1414 roku, kiedy to wieś wraz ze Strzyżowem stanowiła własność Jakuba Jedleńskiego, herbu Półkozic, który przyjął nazwisko od nazwy zarządzanej miejscowości. Z innych materiałów historycznych wynika, że w drugiej połowie XIX wieku była tu wieś i folwark mający 540 morgów. Na początku XX wieku folwark uległ całkowitej parcelacji, a na jego gruntach powstała kolonia Jelnia Bankowa.
W dzielnicy Jelni, tzw. starej wsi, pod numerem 104 mieszkał niegdyś Józef Rogólski?Wilk, znany dowódca oddziału Gwardii Ludowej, członek Polskiej Partii Robotniczej w Drzewicy. Zorganizował on wspomniany oddział w rejonie grójeckiem w czerwcu 1942 roku, skąd wkrótce przerzucił się wraz z nim na teren opoczyńskiego i tu rozwinął energiczną działalność bojowo?sabotażową. Zginął w walce z okupantem hitlerowskim 30 sierpnia 1943 roku.


Nal   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 48 (855) z dnia 29 Listopada 2013r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »