tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Aktualności

 Tajemnice ukryte w nazwach (cz. III)

 
Mieszkańcy naszego powiatu znają zapewne słynący z wyrobów wędliniarskich oraz klubu sportowego Bukowiec Opoczyński, leżącą 5 km na wschód od Opoczna Dzielną, znajdujące się 4 km na północny wschód od miasta Januszewice oraz sąsiadujący z Karwicami Janów Karwicki. Niewielu jednak pewnie wie, skąd nazwa danej miejscowości pochodzi oraz jak kształtowała się ona na przestrzeni wieków?


Nazwa ?Bukowiec? została utworzona za pomocą sufiksu ?ec, który miał za zadanie nadanie nazwie miejscowości zdrobniałego charakteru. Należy ona do imponującej, bo sięgającej aż siedemdziesięciu, na terenie powiatu opoczyńskiego grupy nazw, które były tworzone od wyrazów określających szatę roślinną. Nazwa, w pierwotnej formie Buccowyecz pierwszy raz pojawia się w zapiskach z 1369 roku. Z biegiem lat i ewaluujących norm językowych Buccowyecz przeistoczył się najpierw w Bukowiecz (1577 rok) a następnie w Bukowiec (1880 rok). Drugi człon nazwy, a mianowicie przymiotnik Opoczyński, pojawia się w dopiero w 1969 roku w ?Urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych?.
Nazwą tworzoną za pomocą przyrostka ?na jest Dzielna. Pierwszy raz pojawia się ona w 1508 roku w formie Dzelya, a pod wpływem licznych procesów językowych przeobraża się najpierw w Dzyelna (w 1511 r.), by w 1577 roku osiągnąć obowiązującą do dziś dnia postać Dzielna. Przez mieszkańców miejscowości stosowana jest jednak również gwarowa forma ?Dzielno?, która polega na zastąpieniu wygłosowego ?a? samogłoską ?o?. Według danych zawartych w ?Nazwach miejscowych dawnego województwa sandomierskiego? autorstwa Marii Kamińskiej, jest to nazwa kulturalna, która w pierwotnym znaczeniu określała wieś powstałą w drodze podziału jakiegoś terenu.
Dużą językową metamorfozę przeszły Januszewice. Nazwa tej miejscowości określana jest przez językoznawców mianem patronimicznej, czyli takiej, która w okresie wczesnośredniowiecznym wskazywała na potomków lub poddanych człowieka, którego imię, przezwisko czy nazwa jego zawodu lub godności w niej tkwi. Pod względem swojej budowy językowej stanowiły formę liczby mnogiej określeń odojcowskich. Nazwy zaliczane do grup nazw patronimicznych mogły być tworzone od dawnych imion złożonych, od nazw osobowych skróconych, pochodnych od imion złożonych, od nazw osobowych typu przezwiskowego, od imion pochodzenia chrześcijańskiego oraz od nazw osobowych genetycznie obcych. Mogły być tworzone także na podstawie nazw godności kościelnych i świeckich. Pierwsza pisemna wzmianka na temat Januszewic pojawia się w 1401 roku w ?Zbiorze dokumentów małopolskich?. Wówczas miała formę Janussovice. Z upływem lat przekształcała się kolejno w Ianussovice (1412 rok), Januschowycze (1470 rok), Januschevicze (1489 rok), Janussovicze (1501 rok), Januschowycz sors (1508 rok), Januschevicze (1511 rok), Januszowycze (1520 rok), Januszkowycze circa Opoczno (1529 rok), Januszowicze (1577 rok), by wreszcie w 1827 roku osiągnąć, zgodną z dzisiejszymi normami językowymi, formę Januszewice, gwarowo zwane Janusowicami.
6,5 km na wschód od Opoczna znajduje się Janów Karwicki. Nazwa wioski pojawia się pierwszy raz w 1921 roku od razu w formie obowiązującej do dnia dzisiejszego. Człon ?Karwicki? został utworzony w celu określenia położenia miejscowości w sąsiedztwie Karwic ? pobliskiej wsi. Janów to natomiast nazwa dzierżawcza od formy osobowej Jan. Od tej podstawy imiennej i jej tworów pochodnych utworzono w ten sposób kilkaset nazw miejscowych, nie licząc nazw terytorialnych i jest to dowód wielkiej popularności tego chrześcijańskiego imienia.


Nal   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 40 (795) z dnia 5 Października 2012r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »