tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Aktualności

 Rok 2011 – Rokiem Marii Skłodowskiej–Curie

 

3 grudnia 2010 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2011 rokiem Marii Skłodowskiej–Curie. Uczynił tak pragnąc uczcić setną rocznicę przyznania Marii Skłodowskiej–Curie nagrody Nobla w dziedzinie chemii za odkrycie nowych pierwiastków polonu i radu. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej postanawił w ten sposób oddać hołd jednemu z najwybitniejszych naukowców naszych czasów, którego przełomowe odkrycia przyczyniły się do światowego rozwoju nauki. Uroczysta inauguracja obchodów, z udziałem prezydenta Francji Nicolasa Sarkozy’ego, odbędzie się 29 stycznia 2011 w paryskiej Sorbonie. Patronami bieżącego roku 2011 oprócz Marii Curie–Skłodowskiej, będą również Jan Heweliusz i Czesław Miłosz.

* * *
Maria Salomea Skłodowska–Curie urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie, w rodzinie inteligenckiej wywodzącej się z drobnej szlachty, mającej prawo do posługiwania się herbem Dołęga. Jej ojciec, Władysław Skłodowski, był nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem kolejno dwóch warszawskich gimnazjów męskich. Matką natomiast Bronisława z domu Boguska, dyrektorka prestiżowej pensji dla dziewcząt w Warszawie.
Maria była najmłodszym spośród pięciorga dzieci, które żyły w skromnych warunkach materialnych ponieważ ich rodzice, wkrótce po urodzeniu Marii, utracili zatrudnienie. W dodatku Skłodowski nierozsądnie inwestował i stracił wszystkie rodzinne oszczędności. Matka Marii chorowała na gruźlicę i zmarła, gdy jej córka miała 11 lat. Rodzina utrzymywała się tylko z dochodów pochodzących ze stancji dla uczniów urządzonej w swoim domu.
W wieku 10 lat, Maria rozpoczęła naukę na pensji dla dziewcząt prowadzonej wcześniej przez matkę. Kontynuowała ją w warszawskim gimnazjum dla dziewcząt, które ukończyła w 1882 roku ze złotym medalem przyznanym jej za bardzo dobre wyniki w nauce. Pragnęła kształcić się dalej i podjąć studia wyższe za granicą na które jednak nie miała pieniędzy. Zawarła więc ze swoją siostrą Bronisławą umowę w myśl, której miała ją wspierać finansowo na studiach medycznych w Paryżu a w zamian za to siostra miała dać podobne wsparcie jej własnych studiów. Słowa dotrzymała.
W 1884 roku podjęła pracę zarobkową guwernatki na prowincji dzięki czemu mogła wspierać studia siostry. Bronisława również wywiązała się z umowy. Po zakończeniu studiów i poślubieniu Kazimierza Dłuskiego, zaprosiła na początku 1890 roku Marię do Paryża. Jesienią 1891 Maria opuściła Polskę i wyjechała do Francji. Tutaj wreszcie podjęła upragnione studia na prestiżowej Sorbonie. Jako pierwsza kobieta w historii uniwersytetu paryskiego pomyślnie zdała egzaminy wstępne z fizyki i chemii. W dwa lata później (1893) uzyskała licencjat z fizyki a w roku następnym drugi licencjat z matematyki. W tym czasie podjęła pracę eksperymentalno–badawczą w laboratorium zakładów Lipmanna.
Wiosną 1894 roku poznała Francuza Pierre´a Curie, doktoranta w laboratorium Antoine Henri Becquerela, za którego rok poźniej wyszła za mąż.
Po ślubie Pierre zatrudnił się w paryskiej Szkole Fizyki i Chemii. Maria natomiast, za rekomendacją męża, podjęła studia doktoranckie u H. Becquerela. Jednocześnie, w trudnych warunkach, prowadziła wraz z Pierrem badania nad radioaktywnością niektórych rodzajów rudy uranowej.
Praca państwa Curie zakończyła się wielkim sukcesem. W 1898 roku wspólnie odkryli istnienie dwóch nowych, poza znanym już uranem, pierwiastków promieniotwórczych. Najpierw polonu, nazwanego tak na cześć Polski, a później radu. Wyjaśnili również efekt rozpadu jąder atomu, który jest przyczyną radioaktywności.
Maria wprowadziła po raz pierwszy do terminologii naukowej pojęcie promieniotwórczość określające zjawisko emitowania niewidzialnych promieni przez ciała radioaktywne oraz pierwiastki promieniotwórcze dla pierwiastków emitujących takie promienie.
W międzyczasie (1897) urodziła się Irena, pierwsza córka Marii i Pierre´a.
W roku odkrycia polonu i radu, polska uczona opublikowała samodzielną pracę naukową „Właśności magnetyczne zahartowanej stali”. Wkrótce potem Maria stała się wykładowcą Wyższej Szkoły Normalnej w Sevres (pierwsza kobieta w historii szkoły).
W 1902 państwo Curie uzyskali próbkę czystego radu o masie 0,1 grama co pozwoliło określić wagę atomową i inne parametry tego pierwiastka.
Efekt wspólnych intensywnych badań naukowych, zaprezentowali w ogłoszonej w 1901 roku pracy „O ciałach promieniotwórczych”. Dwa lata później badania nad promieniotwórczością były również tematem pracy doktorskiej Marii z zakresu fizyki pt. „Badania nad ciałami promieniotwórczymi”. Uzyskanym tytułem doktorskim, Skłodowska zapisała się ponownie do historii Sorbony i Francji, jako pierwsza kobieta – doktor nauk.
W tym samym roku małżonkowie uhonorowani zostali jednym z najwyższych brytyjskich odznaczeń naukowych, medalem Davy¶ego. Jednak ich największym sukcesem i uznaniem wieloletniej pracy naukowej było wyróżnienie Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki. Szwedzka Akademia Nauk przyznała 10 grudnia 1903 roku prestiżową nagrodę w połowie Pierre´owi Curie i Marii Skłodowskiej–Curie a w połowie A. Henri Becquerelowi za odkrycie zjawiska promieniotwórczości. Niestety Pierre i Maria nie mogli przybyć do Sztokholmu i osobiście wziąźć udział w ceremonii wręczenia nagród. Nagrodę Nobla odebrali dopiero w 1905 roku. Podczas uroczystości Pierre Curie wygłosił okolicznościowy wykład w którym wielokrotnie podkreślił zasługi odkrywcze Marii.
Światowa sława i uznanie po otrzymaniu Nagrody Nobla, doprowadziły do przyznania Pierre´owi Curie stanowiska profesora na Sorbonie. Umożliwiły mu też założenie katedry fizyki i własnego laboratorium naukowego, w którym Maria objęła stanowisko kierownika badań.
W 1904 r. małżonkom Curie urodziła się druga córka, Ewa.
W 1906 roku, po tragicznej śmierci męża, Maria objęła założoną przez Pierre´a katedrę i laboratorium. Dwa lata później Skłodowska–Curie otrzymała tytuł profesrora zwyczajnego stając się tym samym pierwszą kobietą profesorem w historii uniwersytetu paryskiego i Francji. Całkowicie poświęciła się pracy badawczej i wychowaniu dwóch córek: Ireny i Ewy.
W 1910 opublikowała książkę zawierającą opis zjawiska promieniotwórczości. Uzyskała również rad w czystej metalicznej postaci. Rok później, na wskutek ksenofobii wobec cudzoziemców, tylko dwóch głosów zabrakło jej, aby stała się jednym z 40 członków prestiżowej Academie Francaise. Jako jeden z największych uczonych początku XX w., wzięła udział w I Kongresie Solvayowskim w Brukseli (1911).
W końcu 1911 roku szwedzka Akademia Nauk w Sztokholmie przyznała jej za odkrycie radu i polonu drugą Nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii. Zaszczytne wyróżnienie pozwoliło je skłonić rząd francuski do przeznaczenia właściwych środków na budowę Instytutu Radowego (Institut du radium, obecnie Institut Curie), otwartego później w 1914 r. Jeszcze w 1913 roku odwiedziła Warszawę, gdzie miała wykład inauguracyjny po polsku na otwarciu pracowni promieniotwórczej.
Po wybuchu I wojny światowej pracowała we francuskich szpitalach wojskowych i była szefem służb radiologicznych Czerwonego Krzyża. Organizowała polowe stacje radiologiczne – karetki pogotowia wyposażone w aparaty Roentgena, nieocenione w obsłudze i leczeniu urazów rannych francuskich żołnierzy. Po wojnie znów powróciła do pracy w Instytucie Radowym, gdzie prowadziła liczne badania i eksperymenty z zakresu chemii, fizyki i medycyny. Podróżowała też wiele po świecie i poprzez swoją fundację pomagała zakładać medyczne ośrodki leczenia chorób nowotworowych. Jeden z takich instytutów założony został również w niepodległej Polsce.
W 1925 roku Maria Skłodowska–Curie uczestniczyła w uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego a w 1932 roku, jako gość honorowy, w ceremonii otwarcia Instytutu Radowego w Warszawie (obecnie Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej–Curie). Swojej ojczyźnie ofiarowała wtedy 1 gram bezcennego radu, który otrzymała podczas drugiej wizyty w Stanach Zjednoczonych w darze od ówczesnego prezydenta Edgara Hoovera.
Maria Skłodowska–Curie zmarła 4 lipca 1934 w położonym w Alpach sanatorium Sancellemoz w miejscowości Passy (Francja). Przyczyną jej śmierci była białaczka wywołana prawdopodobnie wysokimi dawkami promieniowania występującymi podczas badań nad promieniotwórczością. Po śmierci spoczęła obok ciała męża na skromnym cmentarzyku w podparyskiej miejscowości Sceaux.
Pośmiertnie wydane zostało zostało dzieło Marii Skłodowskiej–Curie „Promieniotwórczość” (1935).
Za wybitne osiągnięcia naukowe odznaczona była francuską Legią Honorową, uhonorowana licznymi tytułami doktora honoris causa.
W 1995 roku jako pierwsza kobieta pochowano została ponownie wśród najwybitniejszych i najsławniejszych Francuzów pod kopułą paryskiego Panteonu.
Maria Skłodowska–Curie uznana została w 2009 przez magazyn „New Scientist” za największą kobietę naukowca wszechczasów.


Waldemar Ireneusz Oszczęda   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 2 (705) z dnia 14 Stycznia 2011r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »