Płacz tyrana

Wszyscy staramy się w jakiś sposób oddziaływać na ludzi i zwykle po to, aby zyskać sympatię, uznanie, szacunek itp. Jednak czasem stosujemy strategię dominowania innych. Zastraszenie (intymidacja) zwiększa bowiem szansę na to, że ludzie będą nam posłuszni, choć na dłuższą metę taka strategia może też potężnie się na nas zemścić.
Zastraszają innych przeważnie ludzie, którzy wiedzą, że druga osoba jest na nich skazana i nie może uciec ? rodzice, małżonkowie i szefowie w pracy.

Straszenie dla pietruszki
Bywa jednak, że straszy się tylko po to, aby podnieść swoje poczucie wartości. Jeśli jedna osoba zastraszy drugą, to może poczuć się silniejsza, sprytniejsza lub inteligentniejsza. Intymidacja przynosi jeszcze inny zysk ? jeśli nakręca cię rywalizacja, szybko pojawią się wokół ciebie osoby, które będą chciały stanąć z tobą w szranki.
Zabawnym przykładem tego zjawiska jest wypowiedź Bogusława Lindy, który mówił, że po zagraniu twardziela w kilku filmach, obcy mężczyźni zaczęli zaczepiać go na ulicy: ?E, grałeś w Psach, nie, Mauer? Spróbuj się teraz ze mną??

Jak zastraszamy?
W jaki sposób się innych zastrasza? Temu służy agresja. Szef może krzyczeć na podwładnych: ?Co tu się do cholery dzieje? Czy tu kur.. nikt nie pracuje? Powywalam was na zbite mordy, darmozjady?? Poniżanie pracownika, grożenie odebraniem premii, samochodu, utrudnienie awansu ? wszystko to są formy zastraszania. Ponieważ pracownik nie może uciec, to większość podporządkowuje się.
Ale nie wszyscy! Badania pokazują, że najlepsi pracownicy najszybciej odchodzą z takich firm. Tak więc groźny szef ma co prawda posłuch, ale również bardzo przeciętny, niewydajny i mało twórczy zespół.
Przeważnie jednak formy straszenia są bardziej finezyjne ? kpienie z innych, docinki, ośmieszanie, wyciąganie niewygodnych faktów itp. Straszyć można także, pokazując swoją nieprzeciętną, przenikliwość lub inteligencję, poruszając krępujące innych tematy. Niektóre talk?show są oparte na tej strategii.

Pułapki zastraszania
Niestety intymidacja niesie ze sobą wiele kosztów. Pierwszym jest wytworzenie iluzji. Straszny szef ma przeważnie kilku lizusów, którzy utrzymują go w przekonaniu, że jest doskonałym liderem. A jednak najcenniejsi pracownicy odchodzą. W dodatku tworzy wokół siebie atmosferę, w której ludzie niechętnie wyrażają jakąkolwiek krytykę, więc nie docierają do niego informacje o potrzebach zmian.
Zastraszanie prowadzi też do ukrytych form protestu. Groźnym rodzicom za plecami dzieci robią na złość. A pracownikom zależy bardziej na tym, aby nie podpaść szefowi niż naprawdę dobrze pracować, rezygnują więc z inicjatywy i przestają wprowadzać innowacje.
Jeszcze inny koszt polega na konieczności zrezygnowania z ludzkich odruchów. Szef, który chce ?trzymać wszystkich za mordę?, musi ciągle grać rolę okrutnika, marudy lub po prostu złego człowieka i ukrywać bardziej przyjazne odruchy, nawet jeśli jest do nich skłonny.
Dobrze widać to też na przykładzie małżonków, którzy mogą być już wyczerpani długą, zaciekłą walką, ale żadne z nich nie zrobi pierwszego kroku do zgody, bo wyciągnie ręki oznaczałoby utratę psychologicznej przewagi, jaką ma desperat, któremu już na niczym nie zależy.