Patron chorych na gardło

"Święty Błażej gardła zagrzej" ? tak apelowało do tego świętego staropolskie przysłowie w dniu jego wspomnienia, przypadającego w środku zimy, kiedy to lute mrozy u niejednego powodowały bóle gardła i inne dolegliwości związane z przemarznięciem. Dlaczego akurat ten święty posiada ozdrowieńczą moc właśnie w chorobach gardła? Według not hagiograficznych św. Błażej (III?IV w.) pochodził z Cezarei Kapadockiej (obecnie Turcja). Młodość poświęcił studiom filozoficznym, potem został lekarzem, ale gdy zetknął się z chrześcijaństwem, porzucił swój zawód i został pustelnikiem. Po wyświęceniu na księdza mieszkańcy miasta Sebasta w Armenii (dziś Sivas w Turcji) obrali go swoim biskupem. W tym czasie cesarz Licyniusz rozpętał ostatnią (przed edyktem Konstantyna Wielkiego) falę prześladowań chrześcijan. Gdy prześladowania znacznie się nasiliły, św. Błażej za namową wiernych schronił się w jednej z pieczar górskich, skąd nadal kierował diecezją. Podczas polowania odkryto kryjówkę biskupa. Zdarzenia, jakie miały miejsce po jego pojmaniu, tak opisał ojciec Prokop, kapucyn, w "Żywotach Świętych Pańskich na każdy dzień roku" wydanych ponad wiek temu:
W drodze do Sebasty, gdzie go uwięzionego prowadzono, tłumy ludu zbiegały się, a nawet i poganie, którzy znając jego wielką świątobliwość, o błogosławieństwo go prosili, i przynosząc mu chorych i kaleki, domagali się aby ich uzdrawiał. Pomiędzy innymi przybliżyła się do niego nieszczęśliwa matka, prosząc go z płaczem, aby wyratował od śmierci jej dziecię, które tam przyniosła, konające od zadławienia się kością z ryby. Święty Błażej pomodlił się nad niem, i uzdrowił je niezwłocznie, a potem poprosił Pana Boga, aby wszyscy którzyby na przyszłość wzywali jego pomocy w cierpieniach gardła, szczególnego skutku jego pośrednictwa doznawali. Jakoż, święty Błażej jest głównym Patronem chorych na cierpienia gardlane, i z tych wielu za wezwaniem jego pomocy, ulgi doznało.
Według innej legendy cudu ozdrowienia chłopca dławiącego się ością św. Błażej miał dokonać już w więzieniu, zanim po okrutnych torturach został ścięty 3 lutego 316 roku. Opiewany przez liczne legendy, należy do tzw. czternastu wspomożycieli ? świętych, w większości męczenników, do których należy się zwracać w określonej sytuacji o wstawiennictwo. Na św. Błażeja mogą liczyć cierpiący na dolegliwości gardła: wrzody w gardle, chrypki, duszności, obrzęki gruczołów szyjnych itp.
W Kościele zachował się zwyczaj błogosławienia w dzień św. Błażeja chorych na gardło. W czasie błogosławieństwa kapłan trzyma w ręce dwie poświęcone, skrzyżowane świece (błażejki) i przykłada je do szyi wiernym, odmawiając słowa modlitwy: Za wstawiennictwem świętego Błażeja niech cię Pan strzeże przed chorobami gardła i wszelkim złem. Obrzęd ten znany był w Polsce już w XVI wieku. Mikołaj Rej z Nagłowic tak go wtedy opisywał: Błażejki ony sobie koło gardła wieszali, a ochrapliny i inne gardłowe niemocy sobie tym leczyli. Przez całe wieki błogosławieństwo św. Błażeja było powszechnie udzielane. Jeszcze w końcu ubiegłego wieku można go było spotkać w niektórych parafiach.
W dzień św. Błażeja w kościołach święcono też w intencji chorych jabłka, stosowano je później w domowych zabiegach leczniczych i profilaktycznych. Najczęściej dawano je do zjedzenia dzieciom, które okadzano też łupinami z tych jabłek, aby ustrzec je przed dyfterytem. Poświęcone jabłka dawano również bydłu, zwłaszcza gdy się zadławiało. Zwyczaj ten do niedawna utrzymywał się m.in. na Mazowszu, Kurpiach i w Małopolsce.
Opr.: jerg