tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Aktualności

 O, (wy)mowo polska!

 
21 lutego – Dzień Języka Ojczystego

12 lat temu UNESCO ustanowiło 21 lutego Międzynarodowym Dniem Języka Ojczystego. Data ta upamiętnia wydarzenia we wschodnim Pakistanie (obecne Bangladesz), gdzie w 1952 roku po proklamowaniu przez władze pakistańskie języka urdu, jako „jedynego języka urzędowego”, w dniu podjęcia takiej decyji zginęło pięciu studentów domagających się nadania takiego samego statusu językowi bengalskiemu, którym posługiwała się większość mieszkańców.
Według danych UNESCO na świecie istnieje około 6 tysięcy języków, lecz ponad połowa z nich jest tak rzadko używana, iż mogą zniknąć w przeciągu kilku pokoleń. Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego ma w założeniu dopomóc w ochronie różnorodności językowej jako dziedzictwa kulturowego. Pierwsze obchody Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego na świecie miały miejsce w roku 2000. W Polsce po raz pierwszy oficjalnie obchodzono go w 2005 roku, ale praktycznie już od ogłoszenia decyzji UNESCO co roku w rozgłośniach radiowych, szkołach i placówkach kulturalnych odbywają się rozmowy ze słuchaczami, dyskusje, konkursy i inne działania mające na celu promowanie pięknej polszczyzny. Okazało się bowiem, że współczesny język polski potrzebuje od zaraz długofalowej terapii – odchamienia, odbrutalizowania oraz uruchomienia pozytywnych emocji związanych z odmianami polszczyzny i osobliwościami w naszym ojczystym języku.
Wulgaryzacja i prymitywizacja języka widoczna jest codziennie i na każdym kroku. Nie tylko na ulicy. W mediach, piosenkach, filmach, a także w internecie. Każdy, kto zagląda na różne strony, czyta wypowiedzi użytkowników internetu na rozmaitych forach, zauważa, jak przestaje się dbać zarówno o formę wpisów i komentarzy, jak i o zasady ortografii. Dotyczy to również obrad sejmowych, kiedy to tzw. „język parlamentarny” z trybuny jest już tylko pojęciem z przeszłości, a poselska wypowiedź do kamery lub mikrofonu bez „eeeee” lub „yyyyy”" rzadkością.
Wśród wielu imprez organizowanych co roku w czasie dni języka szczególnym zainteresowaniem cieszyły się Ogólnopolskie Dyktanda w Katowicach, których ukoronowaniem było ubiegłoroczne Dyktando Mistrzów o tytuł Arcymistrza Języka Polskiego. W imprezie, której pomysłodawczyni, wicemarszałek Senatu Krystyna Bochenek zginęła w katastrofie smoleńskiej, wzięło udział 15 laureatów organizowanych przez nią ogólnopolskich dyktand. Dyktando ułożone przez prof. Andrzeja Markowskiego było tak trudne, że żaden z uczestników superfinału nie napisał go bez błędów. Najlepszy wynik osiągnął 37–letni polonista z Poznania, Robert Bil. Oto próbka – limeryk, który był fragmentem tego dyktanda:
Sufrażystka z Końskowoli
Boogie–woogie wspak rzępoli
Myląc c–moll i As–dur, gdyż
Hyca przy tym wszerz, w dal i wzwyż
Wojażując wśród bemoli.
Zamiast dyktanda proponujemy w poniedziałkowym Międzynarodowym Dniu Języka Polskiego zacząć ostry trening wymowy. Oto zestaw „łamaczy języka”, od najbardziej znanych począwszy:
– Lojalna Jola.
– Stół z powyłamywanymi nogami.
– W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie.
– I cóż, że sztukmistrz z Tczewa?
– Przeleciały trzy pstre przepiórzyce.
– Pchła pchłę pchła.
– Ćma ćmę ćmi.
– Czy rak trzyma szczypcami strzęp szczawiu, czy trzy części trzciny?
– Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.
– Czy tata czyta cytaty Tacyta?
– Ząb, zupa, dąb.
– Leży Jerzy na wieży i nie wierzy, że na wieży leży stado jeży.
– Spod czeskich strzech szło Czechów trzech.
– Wyemancypowaliśmy się z rozentuzjazmowanego tłumu.
– Szedł Sasza suchą szosą susząc szorty.
– Czy trzy cytrzystki grają na cytrze? Czy druga chrzan trze, a trzecia łzy trze?
– Czarna krowa w kropki bordo gryzła trawę kręcąc mordą w prawą stronę.
– Wytrzep trzepaczką trzcinową te trzy trzcinowe fotele.
– Nie pieprz Pietrze wieprza pieprzem, bo przepieprzysz wieprza pieprzem.
– Szaławiła grał na bałałajce, połykając ser półtłusty.
„Nieco” dłuższe:
– W wysuszonych, sczerniałych trzcinowych szuwarach sześcionogi szczwany trzmiel bezczelnie szeleścił w szczawiu trzymając w szczękach strzęp szczypiorku i często trzepocząc skrzydłami.
– Z rozentuzjazmowanego tłumu wyindywidualizował się niezidentyfikowany prestidigitator, który wyimaginował sobie samounicestwienie.
– Przez przemyską pszenicę przeszła przemycona przez przaśną przełęcz przeorysza przedniego zakonu.
– Suponuję, iż konglomerat twojej wiedzy jest cokolwiek wyalienowany, aczkolwiek truizmem byłoby twierdzić, że animozja, jaką czuję do twojej aparycji, implikuje przypadek.
(rzekł poseł do posła)
– Nie będę dłużej prowadziła z tobą konwersacji, ponieważ nie stoisz w brodziku moich potrzeb intelektualnych, a to koliduje z moją wysublimowaną erudycją (a tak posłanka do posła),
albo: Czy determinizm paliatywny a kategorii absolutu antycypuje się w apercepcji apsektów introspektywnych i intrudukcji termikularnej na gruncie neuropsychopatycznym (podobno temat jakiejś pracy doktorskiej).
Dla nieco bardziej wprawionych W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie
I Szczebrzeszyn z tego słynie.
Wół go pyta: panie chrząszczu,
Po cóż pan tak brzęczy w gąszczu?
Jan Brzechwa

* * *
W trzęsawisku trzeszczą trzciny,
Trzmiel trze w Trzciance trzy trzmieliny,
A trzy byczki spod Trzebyczki
z trzaskiem trzepią trzy trzewiczki.

* * *
Szczupłą niczym szczapa mieszczkę,
Szczypnął szczodrze Szczepan szczwany.
Sczerwieniała, szczebiotała.
Aż sczaiła: „Waść sczesany!”

* * *

Turlał goryl po Urlach kolorowe korale,
Rudy góral kartofle tarł na tarce wytrwale,
Gdy spotkali się w Urlach,
Góral tarł, goryl turlał,
Chociaż sensu nie było w tym wcale.
Przypomnienie na czasie:
Chodzi mi o to, aby język giętki
Powiedział wszystko, co pomyśli głowa:
A czasem był jak piorun jasny, prędki,
A czasem smutny jako pieśń stepowa,
A czasem jako skarga nimfy miętki,
A czasem piękny jak aniołów mowa…
Juliusz Słowacki: Beniowski, Pieśń piąta


erg   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 7 (710) z dnia 18 Lutego 2011r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »