Mężczyzna na zakręcie

Młodzi dorośli (ludzie w wieku 20?35 lat) widzą swoje życie jako nieograniczony czas, z którym można zrobić wszystko, na co się ma ochotę. Jednak gdy połowa życia przemija ta perspektywa się zmienia. Powoli zdajemy sobie sprawę z tego, że nie wszystko już uda się nam w życiu osiągnąć. Coraz częściej pojawia się myśl, że bliżej nam do końca niż do początku. Zamiast pytania: Co jeszcze mogę w życiu zrobić?, pojawia się: Co jeszcze zdążę zrobić??

Co niesie kryzys?
Badacze dorzucają jeszcze jedno spostrzeżenie: w połowie życia zmieniają się ludzkie priorytety. W wieku średnim na plan pierwszy wysuwają się potrzeby dbania o rozwój rodziny i zaspokajania potrzeb innych ludzi, nie tylko własnych. Człowiek staje przed dylematem, który może sformułować tak: Czy mam w życiu robić coś dla innych, czy troszczyć się tylko o siebie i żyć tak, aby mnie było najwygodniej? Jeśli przeważa szala egoizmu, to prędzej czy później życie wchodzi w fazę stagnacji i pustki. Pasuje tu mit czterdziestolatka, który kupuje sobie kolejkę elektryczną, wsiada na motor, rzuca wszystko i rusza szukać "prawdziwego życia".
Jeśli jednak egocentryzm nie przeważy i pojawia się autentyczna troska o innych, życie wchodzi w nową fazę. Człowiekowi zaczyna zależeć na stworzeniu czegoś, wykraczającego poza jego osobistą wygodę i osobiste istnienie. Zaczynamy dbać o przyszłe pokolenia (między innymi własne dzieci), zbudowanie czegoś czego będziemy autorami, czegoś, co przetrwa dłużej. Takich rzeczy nie robi się tylko z troską o siebie.
Myśl, że w pewnym wieku konieczne jest zrezygnowanie z dbania tylko o własny interes, jeśli mamy uniknąć stagnacji życiowej, jest w naszej kulturze obecna od dawna. To właśnie kryje się w chrześcijańskim przesłaniu, mówiącym: Jeśli ziarno nie obumrze, to plonu nie wyda?

Kto przechodzi kryzys
Wszystko to bardzo pięknie brzmi, ale czy naprawdę w naszej kulturze mężczyźni przechodzą kryzys wieku średniego? Możemy to sprawdzić i na przykład zapytać czy przeżywają niepokoje wewnętrzne, brak satysfakcji w pracy lub małżeństwie, czy mają poczucie utraty sił lub przemiany poczucia wartości itp. Możemy też sprawdzać, czy w wieku średnim podnoszą się różne wskaźniki stresu, takie jak rozwody, alkoholizm, depresja lub stany lękowe u mężczyzn. Gdyby okazało się, że około czterdziestki takie zjawiska pojawiają się częściej, potwierdzałoby to powszechnie występujący kryzys wieku średniego.
Wszystkie badania pokazują jednak, że statystycznie rzecz biorąc, u mężczyzn w okolicach czterdziestki nie dzieje się nic nadzwyczajnego. Wygląda na to, że rzekoma przemiana charakterologiczna, która ma wtedy miejsce jest raczej mitem niż faktem.
W rzeczywistości kryzys wieku średniego nie jest ani powszechny ani konieczny. Dotyczy jedynie około 5% mężczyzn i to przede wszystkim tych z wyższym wykształceniem. Ci mężczyźni między czterdziestym a czterdziestym dziewiątym rokiem życia wykazują nieco więcej problemów alkoholowych, zażywają więcej tabletek nasennych i leków uspokajających niż wcześniej i później. Częściej też mówią o apatii, a rzadziej o entuzjazmie życiowym. Takich mężczyzn jest jednak wśród wszystkich czterdziestolatków mniejszość.
dr Marcin Florkowski, psycholog