Kto z kim przestaje?

Psychologowie robili wiele badań, które sugerują, że jednak coś w tym jest.
Gdy przebywamy wśród innych ludzi, nasza psychika się zmienia. Jesteśmy inni wśród członków rodziny, inni w pracy, inni na prywatce. Zmieniają się wtedy nasze nawyki i działania. Grupa może mieć na nas zarówno dobroczynny jak i destrukcyjny wpływ. Wiedzą to doskonale rodzice nastolatków i obawiają się, że ich dzieci pod wpływem rówieśników mogą uzależnić się od narkotyków, zaczną kraść i uprawiać nieokiełznany seks. Obawy te są najczęściej znacznie przesadzone, choć jest też w nich szczypta prawdy, bowiem dzieci rzeczywiście inaczej zachowują się poza domem.

Razem czy osobno?
Jak zmienia się nasza dusza pod wpływem przebywania wśród innych ludzi? Gdy poprosimy kogoś by ciągnął linę z całej mocy, całych sił swoich, a następnie poprosimy trzech ludzi by wspólnie ciągnęli tę samą linę, to okazuje się, że każdy z osobna wkłada więcej wysiłku w wykonanie tego zadania niż wtedy, gdy pracują wspólnie. To zjawisko nazwano ?próżniactwem społecznym?. Im więcej ludzi wykonuje jakąś pracę, tym gorszy rezultat uzyskują w porównaniu ze zdolnościami każdego z osobna. Jest to ważna informacja dla kierowników, którzy organizują innym miejsca i tryb pracy.
Ta prawidłowość ma jednak swoje ograniczenia. Okazuje się bowiem, że jeśli naszej pracy tylko przyglądają się inni ludzie, to staramy się bardziej niż wtedy, gdy pracujemy nie będąc obserwowanymi przez innych (to tak zwana facylitacja społeczna). Właśnie z tego powodu niektóre biura urządzone są w ten sposób, że ludzie pracując, siedzą w jednej wielkiej sali i widzą siebie nawzajem (tak np. zorganizowane są różnego rodzaju redakcje gazet).
Istnieje jeszcze jeden interesujący aspekt wspólnego działania. Otóż, gdy przebywamy z ludźmi uzdolnionymi, to sami stajemy się uzdolnieni.

Mnożenie mądrości i głupoty
Badania robione były w? czołgach. Badacze dobierali trzyosobowe załogi czołgu tak, by możliwe były wszelkie możliwe kombinacje np.: trzy osoby cechowały się niskimi zdolnościami; jedna wysokimi a dwie niskimi itd. Okazało się, że gdy drużyna składała się tylko z osób uzdolnionych, to efekty jej działania były znacznie wyższe niż można by oczekiwać, biorąc pod uwagę uzdolnienia każdego żołnierza z osobna. Jeśli zaś grupa składała się z trzech osób o słabych zdolnościach, to działanie takiej drużyny było znacznie poniżej prostej sumy ich wspólnych uzdolnień (efekt hamowania wydajności). Jeszcze raz okazuje się, że sprawdza się stara biblijna mądrość Kto ma temu będzie jeszcze dodane, a kto nie ma temu i to, co ma zostanie odebrane.

Wpadamy w kompleksy
Czy oznacza to, że najlepiej przebywać z ludźmi znacznie bardziej uzdolnionymi od nas? Raczej nie, bowiem popadamy wtedy w kompleksy. To ważna informacja dla rodziców, którzy pragną, by ich dzieci chodziły do jak najlepszych szkół i przebywały z rówieśnikami uzdolnionymi ? ma to sens jedynie wtedy, gdy nasze dzieci rzeczywiście posiadają uzdolnienia równe innym. Jeśli bowiem dziecko dostanie się do klasy, która znacznie odbiega poziomem od zdolności naszego dziecka (in plus bądź in minus), to jego rozwój ucierpi.