Inteligencja emocjonalna

Szanse na sukces i szczęśliwe życie zależą w dużym stopniu od inteligencji emocjonalnej. Człowiek jednak się z nią nie rodzi. Jak w takim razie można się jej nauczyć?

Mierzona typowymi testami jest słabo związana z sukcesem zawodowym! Badania Ellen Winner nad wybitnie uzdolnionymi dziećmi pokazują nawet, że mają one dwa razy częściej problemy emocjonalne i częściej niż inne doświadczają odrzucenia społecznego. W dodatku jako dorosłe osoby funkcjonują często zupełnie przeciętnie. Umiejętności, które naprawdę zwiększają szanse powodzenia w pracy i życiu prywatnym psychologowie nazwali inteligencją emocjonalną. Jest też bardziej staromodny zwrot – dojrzałość emocjonalna.

Naucz dziecko inteligencji
Jak rozwijać inteligencję emocjonalną? Jednym z jej najważniejszych składników jest umiejętność rozpoznawania emocji innych ludzi. Jeśli człowiek rozumie to, co inni naprawdę czują i myślą, będzie lepiej funkcjonować i nie popełni błędów („Nie miałem pojęcia, że to co mówię tak bardzo ją dotknie, że mnie rzuci…”. „Myślałem, że to śmieszny żart, a szef wpadł w furię…”).
Niestety wychowanie często tłumi umiejętność rozpoznawania emocji. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy rodzice kłamią albo ukrywają przed dziećmi swoje prawdziwe uczucia. Smutek nazywają zmęczeniem, gdy się złoszczą, twierdzą, że są zdenerwowani, czują lęk, ale mówią, że się zamyślili itp. Ojciec, który boi się, że zostanie zwolniony, ale zamiast lęku ujawnia tylko irytację, oducza dziecko empatii.
Pewien wybitny terapeuta, Milton Erikson, twierdził, że dzieci trzeba traktować tak, jak dorosłych (a dorosłych czasem tak jak dzieci) i uczciwie odpowiadać na ich pytania, nazywać rzeczy po imieniu, choć mówić językiem dla dziecka zrozumiałym. Wtedy uczą się one rozumieć, o co naprawdę w życiu chodzi, stają się dojrzalsze i mądrzejsze.

Inicjatywa
Innym ważnym składnikiem inteligencji emocjonalnej jest umiejętność samodzielnego działania, przejmowanie odpowiedzialności. Tymczasem na różne sposoby dzieci są oduczane inicjatywy. „– Mamo mogę pobawić się wodą? – Nie! – To ustaw mi krzesła, zrobię sobie domek z koca. – Nie, będzie bałagan! – A mogę pojechać do Natalii? – Dzisiaj nie. – No to co mam robić? – Pooglądaj sobie telewizję.”
Małe dzieci mają wiele szalonych pomysłów. Oczywiście nie zawsze należy pozwalać na ich realizację, jednak zamiast odrzucać te pomysły, powinniśmy je zmodyfikować tak, aby były do przyjęcia („Możesz się pobawić wodą, ale tylko w łazience i jak rozłożysz na podłodze ręcznik. Potem posprzątasz, OK?”)
Samoakceptacja
Ojciec Jacka: Mój syn odpowiada półsłówkami. „– Jak było w szkole?” „Dobrze”. Na tym rozmowa się kończy. Ale kiedyś żona powiedziała mi, że sam też go zbywam, kiedy on do mnie przychodzi pogadać – mówię mu, że mam pracę, jestem zajęty itp. Teraz próbuję nauczyć się łapania tych chwil, w których Jacek chce ze mną pogadać. On jest ważniejszy niż to, co akurat robię.
Samoakceptacja jest ważnym składnikiem inteligencji emocjonalnej. Dzieci uczą się, że są dobre, obserwując jak rodzice je traktują. Jeśli krzyczymy na nie częściej niż się z nimi śmiejemy, to dajemy do zrozumienia, że nam przeszkadzają („– Nie plącz mi się pod nogami”, „Trudno z tobą wytrzymać”). Wtedy samoakceptacja dziecka cierpi i gdy będzie ono dorosłe, może mieć trudność z ryzykować nowych przedsięwzięć, wyciągania wniosków gdy natrafi na niepowodzenia itp. Zamiast tego będzie unikać wyzwań, bać się porażek a wiec nie realizuje swoich marzeń i pragnień. Inteligencja emocjonalna ucierpi.