25 października - w islamie
W kalendarzu muzułmańskim, używanym obecnie przez wyznawców islamu przede wszystkim do celów religijnych, mamy teraz ostatni miesiąc roku noszący nazwę al?hidżdża, czyli miesiąc pielgrzymki (hadżdżu), w którym szczególnie zaleca się odbycie tzw. dużej pielgrzymki (al?hadż) do Mekki. Pielgrzymka do Mekki jest jednym z pięciu filarów islamu i przynajmniej raz w życiu ma obowiązek odbyć ją każdy muzułmanin. Dziesiątego dnia kończy się pielgrzymka i na ten dzień przypada największe święto muzułmanów ? Święto Ofiarowania zwane też Świętem Ofiar (arab. Id al?Adha, pers. Eid?e Ghorban, tur. Kurban Bajram). W bieżącym roku zacznie się ono o zachodzie słońca w czwartek, 25 października i trwać będzie 4 dni do poniedziałkowego zmierzchu.
Źródłem tego święta jest przekaz zawarty najpierw w Starym Testamencie (Księga Rodzaju), a potem w Koranie (sura 37 ?Szeregi? ? As?Saffat), mówiący o życiu proroka Abrahama (po arabsku Ibrahima, czyli ?kochającego ojca?) i ofierze, jaką Abraham miał złożyć Bogu ze swojego syna. Według Koranu takie właśnie polecenie Allaha anioł przekazał mu we śnie. Abraham udał się do miejsca, gdzie obecnie znajduje się Mekka i rozpoczął tam przygotowania do złożenia ofiary. Bóg, widząc jego bezgraniczne oddanie, pozwolił Abrahamowi ofiarować baranka zamiast syna. Do dziś w Mekce znajduje się kamień z odbitą stopą Abrahama. Jest to święta relikwia dla muzułmanów.
Tradycja muzułmańska twierdzi, że pierworodnym był Izmael (hebr. jiszma'el ? ?Bóg słyszy?) ? syn Abrahama i Egipcjanki Hagar, niewolnicy jego żony Sary, poczętym za zgodą tej drugiej w czasie, gdy uważała się ona za bezpłodną. Po urodzeniu swojego syna, któremu nadano imię Izaak (hebr. jishak ? ?Bóg uśmiechnął się?), Sara doprowadziła do wygnania Izmaela i jego matki na pustynię, gdzie przetrwali oni dzięki opiece Boga. Izmael dożył 137 lat. Zgodnie z bożą obietnicą przez swych 12 synów dał początek Arabom i jako ich praojciec otaczany jest wielkim szacunkiem w islamie. W I wieku żydowski historyk Józef Flawiusz pisał, że dwanaście plemion zwanych Izmaelitami zamieszkuje całą ziemię między Eufratem i Morzem Czerwonym.
Natomiast w Biblii chodzi o Izaaka ? jedynego syna Abrahama i Sary, który urodził się, gdy Izmael miał 13 lat, a Abraham 99 lat. W kilka dni po jego narodzinach Bóg zawarł przymierze z Abrahamem, na mocy którego wszyscy mężczyźni będący pod jego władzą mieli obowiązek się obrzezać. Tak też postąpiono również z Izmaelem. Jahwe poddał Abrahama próbie wierności, każąc mu złożyć syna w ofierze. Abraham chciał spełnić wolę Boga, ale w ostatniej chwili Bóg go powstrzymał i ocalił Izaaka. Wysłany przez Boga anioł polecił mu złożyć w ofierze barana zamiast Izaaka. Żoną Izaaka była Rebeka, z którą miał dwóch synów, bliźnięta ? Jakuba i Ezawa, z których prawa pierworodnego podstępem uzyskał Jakub.
Jakub miał dwunastu synów (z pierwszą żoną Leą, drugą Rachelą oraz niewolnicami Bilhą i Zilpą): Rubena, Szymona [Symeona], Lewiego, Judę, Issachara, Zebulona, Józefa, Beniamina, Dana, Naftalego, Gada i Asera. Ponadto Lea urodziła mu jedyną córkę ? Dinę. Potomstwo dwunastu synów Jakuba tworzyło dwanaście plemion izraelskich. Według Flawiusza Izaak zmarł w wieku 185 lat.
Święto Ofiarowania upamiętnia ofiarę Abrahama i jego posłuszeństwo wobec Boga. Ofiara jest symbolem wiary w jedynego Boga ? Allaha, pełnego oddania Bogu i zaufania w jego miłosierdzie. Najbardziej charakterystycznym elementem obchodów tego święta jest rytualny ubój zwierząt (nierzadko w miejscach publicznych) i uczta. Ofiarami (kurbanami) są najczęściej jagnięta i kozy, rzadziej wielbłądy i byki. Zwierzę nie może mieć więcej niż rok i powinno być zdrowe. Zgodnie z tradycją ofiarę składa się za zmarłych i żywych. Każdy muzułmanin, którego na to stać, winien ofiarować zwierzę. Mięso jest dzielone między darczyńcę, członków rodziny i osoby ubogie (zwyczajowo po jednej trzeciej). Na wspólnej uczcie podaje się też pilaw (ryż), jarzyny, sałatę i leguminę jabłkową. Wielu muzułmanów składa ofiary pieniężne ? datki na pomoc biednym, niepełnosprawnym i fundacje charytatywne (nawet do 10 procent swego rocznego dochodu); ostatecznie bowiem posiadane przez nich bogactwo jest też darem Boga. Niektórzy wierni podejmują się także kształcenia ubogiego krewniaka lub innego biednego młodzieńca. Tego dnia wspólnie odwiedza się meczet, recytuje Koran i rozdziela prezenty.
W krajach muzułmańskich podczas święta nieczynne są urzędy i szkoły. Najbardziej uroczysty i masowy charakter Święto Ofiar przybiera na zakończenie samej pielgrzymki do Mekki. W Polsce jest żywo obchodzone na Podlasiu, gdzie są największe w kraju skupiska polskich muzułmanów pochodzenia tatarskiego. Uroczystości odbywają się m.in. w zabytkowych meczetach w Bohonikach i Kruszynianach. Po modlitwach w bohonickim meczecie, na placu przy świątyni ma miejsce rytualny ubój zwierząt. Specjalnie na święto zjeżdżają tam muzułmańskie rodziny nie tylko z kraju, ale i z zagranicy.
Nie ma dokładnych danych na temat liczby wyznawców islamu w Polsce. Pytanie o religię nie jest zadawane w trakcie spisu powszechnego ludności, dane szacunkowe zaś różnią się w zależności od źródła. Liczbę Tatarów szacuje się na około 5?6 tys., natomiast liczbę napływowych muzułmanów (m.in.: studentów, dyplomatów, przedsiębiorców i uchodźców politycznych) na około 10?20 tys., co razem w odniesieniu do ogółu ludności Polski stanowi około 0,04?0,06 proc.
Opr.: erg
|