Historia debila

Jednym z takich potocznych już wyrażeń stał się "iloraz inteligencji". Używając tego frazeologizmu nie zastanawiamy się o co chodzi z tym ilorazem ? o jakim "dzieleniu inteligencji" tu mowa?
Autorem tego terminu jest Alfred Binet ? francuski psycholog, który na początku XX wieku został poproszony o stworzenie sposobu selekcjonowania uzdolnionych dzieci. Pomysł Bineta był prosty: zróbmy zestaw wielu zadań ułożonych od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Sprawdźmy jaką część tych zadań rozwiążą przeciętne dziesięciolatki, jedenastolatki, dwunastolatki itp. Potem badając jakiegoś dziesięciolatka zestawem tych samych zadań będziemy mogli sprawdzić czy rozwiązuje on tyle samo zadań co inne dzieci w jego wieku, czy więcej, a może mniej. Jeśli dziesięciolatek rozwiązuje tyle zadań co jedenastolatek, to znaczy, że jego wiek umysłowy jest większy niż jego wiek życia.
W ten sposób Binet stworzył pojęcie "wieku umysłowego". Iloraz inteligencji to właśnie stosunek (iloraz) wieku umysłowego do wieku życia (dla wygody pomnożony przez 100). Jeśli więc wiek umysłowy jest identyczny jak wiek życia dziecka, to iloraz inteligencji wynosi 1. Jedynka pomnożona przez 100 daje sto umownych punktów inteligencji. Jeśli zaś wiek umysłowy jest wyższy niż wiek życia, to ułamek jest większy od jedynki i wtedy inteligencja jest wyższa niż 100 punktów.
Potocznie używa się jednak dzisiaj terminu iloraz inteligencji jako synonimu czyichś uzdolnień, talentów czy potencjału.

Kretyn, debil i imbecyl
A co z osobami, których wiek umysłowy jest niższy od ich wieku życia? W czasach Bineta wprowadzono specjalne nazwy, które miały oznaczać różne stopnie opóźnienia wieku umysłowego. Na przykład "debil" oznaczało osobę, której wiek umysłowy jest znacznie poniżej przeciętnego poziomu (dzisiaj mówimy o upośledzeniu w stopniu lekkim). "Imbecyl" to osoba o jeszcze młodszym wieku umysłowym, a "kretyn" oznaczało upośledzenie w stopniu znacznym i głębokim. Kretynizem nazywano również upośledzenie występujące w wyniku niedoczynności tarczycy.
Wszystkie te terminy przeniknęły do języka potocznego i nabrały pejoratywnego znaczenia. Używa się ich do wyzwisk a nie do opisu faktów. Dlatego też w języku naukowej psychologii wycofano się z ich stosowania.

Nerwice
Nerwica, neurotyk, neuroza, neurotyczny itp., to także pojęcia, które przeniknęły z psychologii do potocznego języka i nabrały nowego znaczenia.
Termin nerwica spopularyzowany został przez Zygmunta Freuda i pierwotnie, w najbardziej ogólnym sensie, oznaczał lekkie zaburzenie psychiczne, które objawiało się dolegliwościami cielesnymi (np. ślepotą, która nie miała podłoża organicznego) lub dziwacznymi zachowaniami (np. przymusem mycia rąk, sprawdzania zamkniętych drzwi, hipochondrią czy histerycznymi wybuchami). Psychoanalitycy byli przekonani, że objawy nerwicy biorą się z lęku i natężonych, nieświadomych, konfliktów wewnątrz psychiki.
Słowo nerwica nabrało jednak potocznego znaczenia bliskiego terminom choroba psychiczna. Mówiąc, że ktoś ma nerwicę, potocznie rozumie się, że ma jakieś zaburzenia psychiczne.
Obecnie w psychologii i psychiatrii powoli odchodzi się od używania terminu nerwica, na rzecz sformułowań bardziej precyzyjnych i nie zakotwiczonych w teorii psychoanalitycznej.