Gdzie król piechotą...

To nie żart. 19 listopada obchodzimy święto przybytku, w którym spędzamy sporą część życia, a do którego nawet królowie chadzają piechotą.
Światowy Dzień Toalet został ustanowiony na początku XXI wieku przez Światową Organizację Toaletową (WTO ? World Toilet Organization), która zawiązała się w 2001 roku w Singapurze. Głównym jej celem jest walka o polepszenie stanu toalet, ze szczególnym naciskiem na stan szaletów publicznych. I choć dzień ten ? obok wielu innych nietypowych obchodów ? może okazać się pomysłem dziwnym, to w sytuacji, gdy mamy przed sobą okres wzmożonej aktywności wirusów grypy, właśnie taki święto nie jest złym pomysłem. Bo przecież o tym, jak wyglądają publiczne toalety w naszym kraju, wie każdy. A przy zagrożeniu grypą higiena jest bardzo ważnym elementem walki z epidemią.
Toalety są małe i duże, stacjonarne i przenośne, publiczne i domowe, płatne i bezpłatne. Z porcelany, marmuru, drewna. Wygódka, latryna, sławojka, klozet, przybytek, ustronne miejsce, ubikacja, ?świątynia dumania?. Różne nazwy, różne materiały, różne wyposażenie; konieczne od zawsze. Według brytyjskich naukowców, spędzamy w nich średnio kilka miesięcy naszego życia. A co robimy podczas załatwiania swoich potrzeb fizjologicznych? Jak się okazuje, wyobraźnia ludzka nie zna granic, bo w wucetach czytamy gazety, piszemy wiadomości do znajomych, odbieramy rozmowy telefoniczne, korzystamy z komputerów, ale też prasujemy lub robimy porządki w szafeczkach czy innych zakamarkach łazienki.
Jeśli przez toaletę rozumiemy miejsce, w którym można usiąść zrobić swoje, a następnie usunąć to za pomocą wody, to pierwsza powstałaby 4500 lat temu w dolinie Indusu. W ubikację zaopatrzony był każdy dom, a każde starożytne WC połączone było z całkiem współczesną siecią wodociągową. Podobno pierwszą prawdziwą toaletę miał już Minos, mityczny władca Krety. Minojczycy dodali do toalet kilka wynalazków dostosowujących ubikację do jej użytkownika. Usprawnieniem najbardziej znanym i robiącym ponowną karierę dopiero teraz jest podnóżek. Bowiem z jedną nogą wyżej jest łatwiej i szybciej.
Choć historia ubikacji zaczęła się na długo przed Rzymianami, ale to właśnie cesarz Wespazjan przeszedł do niej jako pierwszy, który wyraził pogląd na sprawy lokali, do których król chodzi sam. Cesarzowi były potrzebne pieniądze na utrzymanie miejskich szaletów oraz oczywiście niewielka, bezzapachowa nadwyżka. Pecunia non olet (Pieniądz nie śmierdzi) rzec miał Wespazjan do swego syna Tytusa, który zarzucał mu, że chce czerpać zyski z publicznych toalet.
W XVI wieku zanika okres względnej higieny. Zaczyna się czas czegoś, co określilibyśmy jako bycie cool, trendy, czy na fali. Modne damy i kawalerowie są tak trendy, że toalety? wychodzą z mody. Nikt ze światowców z nich nie korzysta. Ale przecież gdzieś musi się załatwić! Robi to, gdzie popadnie ? za kotarami, na balkonach, do wygasłych kominków. Rządzi nocnik, a gdy go brak, anarchia. Nocniki opróżnia się przez okno. W miastach będzie tak praktycznie do końca XIX wieku, kiedy to każde mieszkanie lub przynajmniej piętro wyposażone zostaje w oddzielną toaletę.
Kabina toaletowa na dobre wraca dopiero na początku XX wieku. Ewoluuje jednak szybko w i wielu kierunkach. Praktycznie każdy obiekt wymaga innego rodzaju toalet. W szkołach powstają pierwsze toalety dla dzieci, w szpitalach pierwsze dla niepełnosprawnych, a przy stadionach pierwsze tanie i ?szybkie? toalety dla kibiców. Każda z nich stanie się wkrótce oddzielną specjalistyczną konstrukcją.
Nie sposób nie wspomnieć o polskim wkładzie w rozwój toalet ? o sławojce. Wg Wikipedii sławojka (także: ?wychodek?, ?ustęp?, ?wygódka? lub ?latryna?) to rodzaj ubikacji, niewielka zamykana od wewnątrz budka, zazwyczaj wolno stojąca, z umieszczoną poziomo wewnątrz deską z otworem (pełniącą funkcję sedesu) nad suchym dołem, do którego wpadają fekalia. W jeszcze nie tak dawnych czasach częstym wyposażeniem wychodka był hak służący do wieszania pociętych kartek gazet lub czasopism zastępujących papier toaletowy. Rolę haka zwykle pełnił ostro zakończony gwóźdź. Częstym motywem zdobniczym tego typu obiektów jest otwór w kształcie serca wycięty w drzwiach wejściowych lub w ściance ponad nimi. Pełni on funkcje nie tylko informacyjne, ale także wentylacyjne. Zapewnia też pewne minimum światła wewnątrz przy zamkniętych drzwiach.
Niezwykła polska nazwa tego spotykanego we wszystkich częściach świata przybytku przyjęła się w Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym od imienia premiera Felicjana Sławoja Składkowskiego, który był inicjatorem akcji poprawy zdrowotności i świadomości higienicznej polskiego chłopstwa. W 1928 roku wprowadzono w życie rozporządzenia Prezydenta RP o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli, nakazującego budowę ustępów na każdej zabudowanej działce. Do powstania nazwy przyczyniły się kontrole sanitarne ustępów, dokonywane podczas licznych podróży Składkowskiego po kraju, co było obiektem kpin i licznych anegdot.
Od tego czasu wiele się zmieniło. Współczesne toalety nie przypominają tych sprzed wieków; stały się obiektami docenianymi przez kulturę i sztukę. Jednak problem braku toalet lub ich złego stanu sanitarnego i technicznego dotyczy wielu krajów, także Polski. W związku z tym warto się zastanowić i zacząć od siebie, swojej toalety, właściwego zachowania w każdej toalecie, mając na uwadze obniżenie ryzyka zachorowania, w tym na choroby układu moczowego.
Na koniec ciekawostka: Japonia ma prawdopodobnie na świecie najbardziej wyszukane toalety wyposażone np. w zintegrowany bidet, suszarkę, podgrzewane fotele, klimatyzację, ?ukrywane? dźwięki, muzykę, automatyczne opuszczanie siedziska, dezodoranty i automatyczne czyszczenie fotela.

Zebrał: erg
Źródło: Wikipedia




Logo Światowej Organizacji Toaletowej



Szwedzki znak drogowy



Nowczesna sławojka