Fotograficzna pamięć

Niektórzy ludzie posiadają fenomenalną pamięć. Psychologowie wykonali na takich osobach wiele interesujących eksperymentów, które pokazują w jak niesamowite właściwości wyposażony jest ludzki mózg. Zaiste to cudowny twór!
W pewnym badaniu wykorzystano pary obrazów stereoskopowych, składające się z miliona malutkich kwadracików każdy. Jeśli jeden taki obrazek prezentuje się jednemu oku, a w tym samym czasie drugi obraz drugiemu oku, to mózg potrafi te obrazy „dodać” do siebie i wtedy wyłania się ukryty, trójwymiarowy napis. Osobno każdy z tych obrazków stanowi plątaninę bezsensownych biało–czarnych plam. Warunkiem złożenia owych obrazów w jedną całość jest prezentacja obu obrazków w tej samej chwili.
Okazało się jednak, że niektórzy ludzie potrafią „sfotografować” obraz owych miliona kropek i dokładnie zapamiętać go (tworzyli tak zwany obraz ejdetyczny). Gdy po trzech miesiącach przedstawiano im drugi obrazek, ich mózg potrafił przypomnieć sobie poprzedni, dodać go do widzianego obecnie, w wyniku czego w wyobraźni wyłaniał się trójwymiarowy napis, tak jakby obrazy te były prezentowane jednocześnie.

Czym jest pamięć fotograficzna?
Dzisiaj wiemy już, że zdolność do przechowywania bardzo dokładnych obrazów jest związana z wyobraźnią a nie z pamięcią! Wiemy to na podstawie prostego eksperymentu. Oko ludzkie faktycznie potrafi „fotografować” to, co widzi i przechowywać przez krótki czas (ok. pół sekundy). Jeśli na przykład człowiek popatrzy na świecącą się żarówkę i zamknie oczy, to przez chwilę będzie widzieć obraz tej żarówki pod powiekami. Gdy poruszy oczami, obraz żarówki pod powiekami także się porusza.
Obrazy ejdetyczne nie poruszają się jednak wraz z ruchem oczu, co oznacza, że nie są one fotografiami wykonywanymi przez oko, ale wyobrażeniami, tworzonymi przez mózg. W rzeczywistości nie mamy tu więc do czynienia z „pamięcią fotograficzną”, ale raczej z „fotograficzną wyobraźnią” (wyobraźnią ejdetyczną).
Wśród dorosłych ludzi wyobraźnię ejdetyczną posiada tylko co tysięczna osoba. U małych dzieci (w wieku 7–12 lat) występuje ona o wiele częściej, przeciętnie u jednego z każdych dwunastu dzieci (ok. 8%). Jednak u dzieci jej czas trwania jest stosunkowo krótki – do kilkudziesięciu sekund.
Posiadanie takiej wyobraźni nie jest związane z żadnymi innymi zdolnościami poznawczymi, np. inteligencją, sprawnością myślenia, spostrzegawczością itp.

Źródła fantastycznej pamięci
Najbardziej fenomenalni mnemoniści tacy jak Solomon Szereszewski czy Rajan Mehadevan (zapamiętał np. ponad 40.000 cyfr liczby pi) mieli w rodzinie osoby uzdolnione pamięciowo, co świadczy o istnieniu genetycznych uwarunkowań zdolności pamięciowych.
Jednak badania nadnaturalnej pamięci pokazały, że w istocie jest to zwykła pamięć, ale wyćwiczona do perfekcji! Większość fenomenalnych mnemonistów zawdzięcza swoje zdolności wieloletnim ćwiczeniom i opanowanym do perfekcji mnemotechnikom. Większość mnemonistów do momentu rozpoczęcia ćwiczeń z pamięcią nie wyróżniała się niczym szczególnym. Obecnie psychologowie znają wiele technik pamięciowych, znacząco zwiększających zdolności zapamiętywania. Wydaje się, że powinny one być systematycznie uczone dzieci w szkołach.