tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Ciekawostki

 Dzień światłości i wróżb

 
13 grudnia ? św. Łucji

13 grudnia to w tradycji ludowej wielu narodów święto odradzającego się światła dnia. Tego dnia Słońce, na naszej półkuli, przekracza zwrotnik Koziorożca i wieczorem dnia już nie ubywa. Nic dziwnego, że patronuje mu właśnie święta Łucja, której imię powstało z wyrazu łacińskiego lux (D. lucis), oznaczającego światło. Święta Łucja, dziewica i męczennica, żyła na przełomie III i IV wieku na Sycylii. Urodziła się około 280 roku, w wieku 24 lat poniosła męczeńską śmierć. Wszystkie inne informacje na jej temat mają raczej legendarny charakter. Opisał je biskup angielski święty Aldhelm pod koniec VIII wieku, opierając się na nieautentycznych aktach jej męczeństwa. Wedle tych akt pochodziła ze znakomitej rodziny zamieszkałej w Syrakuzach. W młodości odbyła pielgrzymkę do grobu świętej Agnieszki w Katanii, aby uprosić zdrowie dla swojej matki. Po powrocie zrezygnowała z planowanego już małżeństwa i złożyła ślub czystości. Swój majątek rozdzieliła wśród ubogich. W niedługim czasie potem cesarz Dioklecjan rozpoczął prześladowanie chrześcijan. Wykorzystując to odrzucony wielbiciel oskarżył ją o wyznawanie chrześcijaństwa i roztrwonienie majątku, w tym części obiecanej narzeczonemu. Starosta rzymski skazał ją na umieszczenie w domu publicznym. Cudem jednak uniknęła zhańbienia. Żołnierze, którzy przyszli wykonać rozkaz starosty, w żaden sposób nie mogli jej ruszyć z miejsca ? stała jak posąg, jakby przyrośnięta do ziemi. Rozpalony wokół niej ogień, nawet podsycany smołą i żywicą, nie imał się skazanej. Ostatecznie zginęła ścięta mieczem 13 grudnia 304 oku. Męczennicę tę czczono od chwili jej śmierci. Kult świętej Łucji w IX wieku stał się już powszechny i utrwalił się po 1204 roku, kiedy to jej relikwie przeniesiono do Wenecji. Inna legenda o świętej Łucji głosiła, że w czasach prześladowań odwiedzała ona uwięzionych w lochach chrześcijan, niosąc im w obu rękach tace pełne pożywienia. Aby łatwiej trafić przez podziemne korytarze do potrzebujących, na głowie umieszczała światełko. Dlatego na wizerunkach przedstawiana jest z różnymi symbolami jasności, światła i słońca. Powszechnie uznawana jest za patronkę ociemniałych, a więc tych, "którzy utracili światło". Również czczona w tym samym dniu święta Otylia w tradycji ludowej jest patronką niewidomych, a jej ikonografia zawiera identyczne, jak w przypadku świętej Łucji, symbole.
Dzień świętej Łucji szczególnie obchodzony jest przez skazanych na długie zimowe noce Skandynawów. Starzy wieśniacy w Szwecji po dziś dzień są przekonani, że tego dnia można, wśród łun wieczoru zapadającego nad zamarzniętymi jeziorami, ujrzeć świętą Łucję w świetlistej koronie, dźwigającą podarunki dla biednych. W krajach skandynawskich, zwłaszcza w Szwecji, mimo że protestantyzm nie uznaje kultu świętych, ten dzień jest niemal świętem narodowym. Co roku w każdym okręgu, mieście, wsi, a nawet szkole, spośród panien wybiera się lokalną "królową 13 grudnia". Wyróżniona tym tytułem dziewczyna w długiej białej sukni z czerwonym pasem i w koronie z płonącymi świeczkami lub żaróweczkami przewodzi orszakowi podobnie ubranych druhen ze świecami w rękach. Towarzyszy im "gwiezdny karzeł" z przyprawioną brodą w wysokiej, spiczastej czapce, pełniący funkcje podobną do świętego Mikołaja. Razem odwiedzają domy, szkoły, fabryki i porty, składając życzenia oraz rozdając łakocie i tradycyjne w tym dniu ciasteczka z pieprzem. Wypija się też przy tej okazji duże ilości grzanego, słodkiego wina. W całej Europie, w tym i na ziemiach polskich, dzień świętej Łucji od wieków był dniem wróżebnym. W tym dniu prognozowano, jakie będą przyszłoroczne plony i pogoda. Do dwunastu miseczek lub łupek cebuli oznaczających miesiące sypano sól i ? jeśli w którejś sól zamokła ? uważano, że będzie to szczególnie deszczowy miesiąc. Podobny cel miała obserwacja pogody w kolejnych dniach, aż do Wigilii. Na Kielecczyźnie panny marzące o zamążpójściu w tym dniu urywały gałązkę wiśni, wstawiały w domu do wody i odpowiednio ją pielęgnowały, codziennie zmieniając wodę. Jeśli gałązka zakwitła w czasie Godów, tj. do Trzech Króli, wróżba była pomyślna. Gospodarze w podobny sposób przewidywali przyszłoroczne plony. Jeśli nie zakwitła ? zwiastowała nieurodzaj. W okolicach Jarosławia w tym dniu gospodynie mełły na żarnach zboże, obracając kamień żarnowy odwrotnie. Z tej mąki pieczono specjalne placki, dodając do nich poświęcone zioła, które dawano krowom do spożycia, aby w lecie nie wchodziły w szkodę i pasły się spokojnie na pastwisku. W dzień świętej Łucji zwyczajowo rozpoczynano też świąteczne przygotowania i porządki. Odstępstwa od tego terminu mogły mieć nieprzyjemne skutki, np. dla zgody w rodzinie. Tę tradycję warto podtrzymywać i w dzisiejszej epoce. Gwarantuje ona, że bez większego wysiłku i stresów przedświątecznych zdążymy wszystko zrobić na czas.
(opr. jerg)


jerg   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 50 (909) z dnia 12 Grudnia 2014r.
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »