Drzewa chorują

Zapomnieliśmy wszyscy o kasztanach. Prowadzona kilka lat temu przez służby miejska akcja zbierania i niszczenia liści, oraz owinięcie wokół drzew folii z feromonami spowodowało, ze szrotówek kasztanowcowiaczek nieco odpuścił i stan drzew wyraźnie się poprawił. Ale to było kilka lat temu. Teraz sytuacja wyraźnie wróciła do normy i liście kasztanów już są brązowe. Apelujemy więc do władz miasta, by powrócić do akcji zbierania i palenia suchych liście kasztanowców, bo jak na razie jest to najbardziej skuteczna forma walki z tym szkodnikiem. Szczepionki do końca nie działają, a poza tym te, które były stosowane dotychczas straciły swoją rejestrację w wykazie środków owadobójczych i nie można ich stosować. Również folie z feromonami nie do końca się sprawdzają. Po pierwsze zatrzymują się na nich larwy pożytecznych owadów, nie tylko szkodników. Po drugie szrotówek kasztanowcowiaczek jakby coraz wyżej przenosił miejsce wchodzenia w drzewo a więc trzeba by było co roku podnosić i opaskę foliową. A poza tym ta na naszych kasztanach już dawno całkowicie wywietrzała tracąc swoje właściwości.
Ale szrotówek kasztanowcowiaczek to nie jedyny problem toczący opoczyńskie drzewa. Szczególnie w tym roku wyjątkowo wcześnie zaczęły usychać liście lip, rosnących przy drogach. Jak nam powiedział znajomy chirurg drzew sprawcą tego zjawiska jest

śluzownica lipowa
(Caliroa annulipes)
Występuje na terenie całego kraju. Jest to gatunek polifagiczny, który żeruje nie tylko na wszystkich gatunkach lip, ale i na brzozach, dębach, wierzbach, topolach czy bukach. Należy do rzędu błonkoskrzydłe (Hymenoptera), do rodziny pilarzowate (Tenthredinoidea). Owady dorosłe pokolenia zimującego pojawiają się w połowie maja. Samica po kopulacji, uzębionym na kształt piłki pokładełkiem (stąd nazwa rodziny), robi w liściu szparę, w która składa jaja. Jedna samica może złożyć ich około 35. Po mniej więcej dwóch tygodniach, czyli pod koniec maja i na początku czerwca z jaj wylęgają się larwy, które przegryzając dolną skórkę liścia wydostają się na jego powierzchnię i szkieletują spodnią część blaszki liściowej pozostawiając jej górną część wraz z unerwieniem.. Larwy żerują gromadnie. Kiedy liść jest już objedzony kolonia przenosi się na inny. Są kształtu gruszkowatego, długie na 1 cm, pokryte czarnym śluzem. Swoim wyglądem bardziej przypominają małe nagie ślimaki, niż larwy owadów. Przechodzą one 6?7 stadiów rozwojowych i dopiero po ostatnim linieniu śluz zanika i widać, że ich ciało jest żółte. Duże populacje tych błonkówek mogą doprowadzić do całkowitego zeszkieletowania liści w koronie drzew. Uszkodzone wyglądają jak poparzone i przedwcześnie gubią liście. Jedna larwa w ciągu całego swojego życia może uszkodzić 21 cm2 powierzchni liścia.
Po raz drugi dorosłe owady pojawiają się w lipcu. Larwy wylęgłe ze złożonych przez nie jaj i żerują przez lato, a czasem nawet do końca września. Larwy drugiego pokolenia zimują w kokonikach umieszczonych w glebie.

Zwalczanie
Najpierw należy przeprowadzić dokładną analizę gatunku, jego liczebności, rodzaju szkodliwości oraz granicy występowania i dopiero na tej podstawie zadecydować czy i jak przystąpić do zwalczania danego organizmu. Źle lub w nieodpowiednim terminie przeprowadzony zabieg ochronny prowadzi do niepotrzebnych kosztów i stwarza zagrożenie zniszczenia pożytecznej entomofauny. Wiosenne występowanie śluzownicy lipowej odbywa się równocześnie z pojawieniem stonki ziemniaczanej (maj ? okres kwitnienia lilaka pospolitego). Kontrola pojawienia się larw pierwszego pokolenia polega na sprawdzaniu w maju i czerwcu najniżej położonych partii liści po spodniej stronie. Podobnie postępuje się przy drugim pokoleniu, ale dopiero w sierpniu. W przypadku pojawienia się dużej liczby larw śluzownicy lipowej można przeprowadzić zabieg preparatem kontaktowo?żołądkowym. Zwalczanie śluzownicy lipowej w terenach zieleni jest zabiegiem trudnym i praktycznie niestosowanym. Co więcej, na terenach publicznych (parkach, ulicach itp. nie wolno prowadzić zabiegów chemicznego opylania. Pozostaje więc jedynie stosowanie właściwych zabiegów wzmacniających samo drzewo oraz podobnie jak w przypadku szrotówka kasztanowcowiaczka zbieranie i palenie opadłych liści. ilość larw śluzownicy lipowej opada i maleje w cyklu kilkuletnim i trzeba na dobrą sprawę z tym po prostu nauczyć się żyć.