tygodnik opoczyński
Baza firm
 
Ciekawostki

 Czy jeże noszą jabłka na grzbiecie?

 
10 listopada ? Dzień Jeża



Jeż na placu Jana Pawła II w Zgierzu, wykonany przez artystę z Kupiszek na Litwie. W łapkach metalowy zwierzak trzyma godło miasta (Źródła: Wikipedia i inne)



Był sobie jeż kolczasty,
co czesał się na jeża
i mieszkał pod jeżyną
w pobliżu miasta Zgierza.
Ponieważ w okolicy
nie było żadnych jeży,
jeż nie miał się z kim bawić
i nie miał komu zwierzyć?

? tak rozpoczyna się wierszowana opowiastka Wandy Chotomskiej ? jednej z najbardziej znanych polskich poetek dla dzieci ? o małym jeżu spod miasta Zgierza, który bardzo pragnął mieć rodzinę i uwolnić się od samotności. Ruszył więc w podróż, aby odnaleźć nieznanych sobie wujów, ciotki, kuzynów i dziadków, no i żeby znaleźć żonę. Są chwile zwątpienia ? do Zgierza dociera nocą, kiedy miasto jest puste i obce, szczeciniaste stworzenia, które uznał za swoje ciotki okazały się zaledwie szczotkami? Ale w końcu znajduje całą familię i już spokojny nurza się w rodzinnym cieple.
Nie wiadomo, czy to ta bajeczka sprzed pół wieku była inspiracją ustanowienia specjalnego dnia w kalendarzu poświęconego tym przesympatycznym zwierzątkom, ale z pewnością w najbliższą niedzielę, 10 listopada święto kłujących ssaków, i ich miłośników oczywiście, obchodzić będą liczni ?jeżofani?. Rzymianie, którzy udomowili te zwierzęta jeszcze przed naszą erą, obchodzili to święto 2 lutego i dzień ten wykorzystywali do sprawdzenia ile potrwa zima. Otóż długi cień jeża powstały w wyniku światła księżyca na bezchmurnym niebie, zwiastował długą jeszcze zimę. Natomiast, jeśli noc była pochmurna i jeż nie rzucał cienia, to była szansa na to, że zima szybko się skończy. Amerykańscy osadnicy chcieli przenieść to święto na własny grunt, ale z braku jeży wykorzystali świstaki ? tak pojawił się Dzień Świstaka.
? Jeże to tajemnicze, bajkowe istoty, wbrew pozorom bardzo kontaktowe, o niesamowitych charakterach ? zaprwniał w rozmowie z prasalokalna.pl Andrzej Kuziomski, prezes krakowskiej fundacji Igliwiak. Dzień Jeża jest okazją, żeby poszerzyć naszą wiedzę na temat tego ściśle chronionego przez prawo gatunku. Według przewidywań naukowców nasza czynna pomoc może być jedynym sposobem na uratowanie jeży przed wymarciem w ciągu najbliższych kilkunastu lat. Swoją drogą to paradoks, że w naszym kraju kotom i psom, które nie są gatunkami zagrożonymi wyginięciem, pomagają tysiące ludzi zrzeszonych w setkach organizacji, prywatnych i państwowych. A jeżom, objętym ustawą o ochronie gatunkowej ? nie pomaga nikt.
Jeże pojawiły się na naszej planecie prawie 60 mln lat temu. Są jednymi z pierwszych ssaków, żywą skamieliną, która przetrwała dzięki doskonałemu ukształtowaniu przez ewolucję. A jednak dziś są zagrożone wyginięciem. Powód? Na ich drodze stanął człowiek. Najbardziej niebezpiecznym miejscem dla jeży są drogi z odbywającym się na nich ruchem samochodowym, nie tylko na terenach leśnych, ale równie często w pobliżu siedzib ludzkich w sąsiedztwie parków i ogrodów, nawet w wielkich miastach.
Jeża nie sposób pomylić z innym ssakiem. Dzięki specyficznemu pokryciu ciała jest jednym z najlepiej rozpoznawalnych gatunków. Jest również darzony przez ogół społeczeństwa sympatią i wielu ludziom los jeża nie jest obojętny. Z sympatią nie idzie jednak w parze wiedza o tym gatunku ? w społeczeństwie nadal krąży wiele błędnych opinii na temat biologii tego pozornie tylko znanego ssaka. Nie każdy wie, że jeże to zwierzęta nocne i wielkie zimowe śpiochy. Te kolczaste zwierzęta kryją wiele tajemnic.
Jeże należą do ssaków owadożernych. Mają ciało o krępej i mocnej budowie. Płaska głowa o masywnej czaszce jest zakończona wydłużonym ryjkiem. Grzbiet i boki ciała są pokryte kolcami. Kolce jeży to przekształcone włosy, zbudowane z keratyny. Jeże nie są jadowite, ale kiedy ich igły wbiją się w ciało, trudno je wyjąć. Jeże są ssakami o aktywności zmierzchowej i nocnej. Zdarza się jednak spotkać aktywnego jeża w dzień. Jeśli jego zachowanie nie wskazuje na chorobę (apatia, brak chęci zwinięcia się w kulkę, czy chociażby nastroszenia kolców) to prawdopodobnie jest to osobnik młody, który żerując w dzień gromadzi niezbędny na okres zimy zapas tłuszczu.
Cechą jeży jest również powszechnie znana umiejętność zwijania się w kulkę w momencie zagrożenia. Możliwość zwijania ciała i długotrwałego pozostania w tej pozycji zawdzięczają obecności specjalnych mięśni ułożonych w tzw. czepiec mięśniowy oraz drugiej grupie mięśni pozwalającej na zachowanie szczelności zamkniętej kuli.
W Polsce żyją dwa gatunki jeży ? zachodni Erinaceus europaeus i wschodni Erinaceus roumanicus. Różnica w wyglądzie polega na obecności u jeża wschodniego białej plamy na piersi, której nie ma jeż zachodni. Wśród wielu gatunków jeża można spotkać także pigmejskiego jeża afrykańskiego. Czy oznacza to, że jest podobny do Pigmeja? Okazuje się, że nie. Wygląda jak jeż i jeży się jak jeż. Stał się za to ulubionym zwierzątkiem domowym bogatych Brytyjek, tzw. zwierzątkiem do torebki. Niektórych nurtuje pytanie: Jak wygląda jeż bez kolców? Niestety trudno sobie to wyobrazić.
W Japonii i w Chinach jeż jest czczony jako symbol bogactwa. W Mezopotamii, Azji Środkowej, niekiedy także w Afryce (być może ze względu na jego kolce) uchodzi za zwierzę solarne, które pozostawało w związku z ogniem, a tym samym z cywilizacją. Na Bliskim Wschodzie jeża łączono ze Słońcem ze względu na kulisty kształt i kolce ? promienie, jednak jego symbolika jest niejednoznaczna ? może oznaczać walkę ze złem i czarami lub być uosobieniem łotra i gwałtownika.
W średniowieczu z jednej strony uważano go za symbol diabła, równolegle jako uosobienie chciwości i żarłoczności oraz ? ze względu na szybko najeżane kolce ? jako symbol gniewu. Z drugiej strony jednak pojawiał się także w znaczeniu pozytywnym jako łowca węży, a tym samym zwalczający zło. Dawno temu powszechnie uważano, że jeż, który zamieszkał w pobliżu domu, przynosił szczęście.
Wizerunek jeża z jabłkiem na kolcach pochodzi jeszcze ze starożytności i powstał zapewne przez pomyłkę. Jeże są owadożercami, mogą więc polować na robaki w sadach owocowych. Jabłka z pewnością ich nie zainteresują.

Kilka rad na koniec: jak pomóc jeżom?
? po pierwsze nie szkodzić ?
? nie poić jeży mlekiem ? nie trawią laktozy ? pokarmy oparte na krowim mleku są bardzo szkodliwe dla jeży, a dla małych osesków ? śmiertelnie niebezpieczne;
? nie karmić chlebem, biszkoptami, solonymi orzeszkami;
? nie podawać słabej gatunkowo karmy dla psów i kotów ? powoduje otłuszczenie wątroby jeża;
? nie puszczać psów bez opieki i nadzoru;
? wieczorami i nocą prowadzić samochód ze szczególną ostrożnością;
? złagodzić strome brzegi oczka wodnego w ogrodzie;
? ostrożnie używać kosiarek i podkaszarek;
? nie palić stert liści i gałęzi;
? dokładnie obejrzeć kłody drewna przed spaleniem w kominku.
Zebrał: erg


erg   

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 45 (800) z dnia 9 Listopada 2012r.
W dziale Ciekawostki dostępne są również artykuły:

Pokaż pełny spis treści
 
Kontakt z TOP
Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Biuro ogłoszeń
oglotop@pajpress.pl

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Dział reklamy
tel: 44 754 41 51

Tomaszów Mazowiecki - baza wiedzy Redakcja
tel: 44 754 21 21
top@pajpress.pl
Artykuły
Informator
Warto wiedzieć
Twój TOP
TIT - rejestracja konta Bądź na bieżąco.
Zarejestruj konto »