Ani dnia bez kreski!

Powiedz bliskiemu, że jest dla ciebie ważny, zasadź drzewko, podaruj kwiatek nieznajomemu. Od dobrych uczynków świat będzie lepszy. Okazją ku temu będzie, obchodzony już po raz ósmy w dniu 19 maja, Dzień Dobrych Uczynków. Wymyśliła go Fundacja Ekologiczna ?Arka? z Bielska?Białej. W ciągu kilku lat ta społeczna akcja rozrosła się do przedsięwzięcia o charakterze ogólnopolskim, które ma partnerów wśród największych organizacji społecznych oraz coraz większe przebicie medialne. Dzień ten jest bowiem świętem społecznych, bezinteresownych działań, którego przewodnim hasłem jest dobre uczynki dla ludzi, zwierząt i środowiska?.
Każdy z nas dąży do tego, aby być człowiekiem dobrym. Jednakże często gubimy się w tym, jak chcemy ten cel osiągnąć ? pragniemy czynić wielkie rzeczy, a nie dostrzegamy możliwości, okazji do dobrych uczynków w życiu codziennym. Jak więc czynić dobro w codziennym życiu?
Św. Jan Bosko (1815?1888), włoski duchowny i pedagog, w rozważaniach na temat dobra pisał: Być radosnym, dobrze czynić i wróblom pozwolić ćwierkać ? to najlepsza filozofia. Równocześnie uprzedzał: Aby czynić dobro, trzeba mieć odrobinę odwagi, być gotowym na zniesienie każdego upokorzenia i nigdy nikogo nie upokarzać, być zawsze życzliwym?.
Jedna z najbardziej znanych starożytnych maksym zalecała: Nulla dies sine linea! ? w dosłownym tłumaczeniu ?Ani dnia bez kreski!? (tj. bez posunięcia choć odrobinę naprzód pracy twórczej). Innymi słowy: ani jeden dzień nie może upłynąć, aby nie uczynić czegoś dobrego. Była to ponoć dewiza życiowa największego malarza starożytnej Grecji Apellesa (352?308 p.n.e.), w zlatynizowanej wersji przekazana przez Pliniusza Starszego (23?79 r. n.e.) w ?Historia naturalis?.
Amici, diem perdidi! ? po łacinie ?Przyjaciele, straciłem dzień!? ? miał, zdaniem Swetoniusza, wykrzyknąć cesarz rzymski Tytus Flawiusz (panował od 24 czerwca 79 n.e. do 13 września 81 n.e.), gdy zdał sobie sprawę, że niczego dobrego nie uczynił w tym dniu dla poddanych, ani nie spełnił żadnego dobrego uczynku. Co ciekawe, zanim jeszcze jego łaskawość stała się przysłowiowa, zasłynął m.in. zdobyciem Jerozolimy i zburzeniem jej głównej świątyni. Minęły tysiąclecia, a zasada nulla dies sine linea nadal uznawana jest za jedną z dróg do osiągnięcia sukcesu w jakiejkolwiek dziedzinie.
Założyciel światowego skautingu, lord Robert Baden Powell, uważał, że każdy skaut przynajmniej raz dziennie powinien świadomie zrobić chociaż jeden dobry uczynek. Dobre uczynki stały się nieodłącznym elementem polskiego harcerstwa. Wyjątkową rolę w kształtowaniu postaw młodzieży odegrała ?Niewidzialna Ręka? ? program telewizyjny, emitowany w Telewizji Polskiej w latach 70. ubiegłego wieku w ramach ?Ekranu z bratkiem? oraz ?Teleranka?, autorstwa Macieja Zimińskiego. Formuła programu, skierowanego głównie do harcerzy, zakładała wyrobienie w młodych ludziach postaw prospołecznych, kierując ich energię na pomaganie potrzebującym. Aby wciągnąć młodych ludzi do wykonywania zadań nieprzynoszących im żadnego zysku, stworzono atmosferę przypominającą zadania wywiadowcze. Nie było widać twarzy prowadzącego, tylko jego sylwetkę, także sposób prowadzenia odbywał się w specyficzny, tajemniczy sposób. Młodzież miała wykonywać zadania, polegające na bezinteresownym pomaganiu innym, zwłaszcza osobom starszym i chorym, tak aby nie dać się zauważyć. Jedynym śladem działalności miała być odbita dłoń. W efekcie często była to nie tyle niewidzialna, ile czarna ręka. Program w TVP był nadawany aż do wybuchu stanu wojennego. Przez lata emisji zarejestrowało się około 700 000 niewidzialnych. Redakcje zalewały nadsyłane meldunki i listy od osób, którym udzielono pomocy lub sprawiono radość.
Zdobywało się też sprawność harcerską pod szczytnym hasłem ?Niewidzialna ręka to także ty?, które ? nawiasem mówiąc ? wcale nie było potrzebne, bo i bez niego zabawa była przednia. Hasło żyło sobie potem własnym życiem, ale idea zdobywania tej sprawności była chyba nie najgorszym pomysłem. Tytuł programu wszedł później do kanonu popkultury młodzieżowej w Polsce. Sformułowanie było traktowane raczej ironicznie i prześmiewczo, mimo niewątpliwie słusznego przesłania.
Dziś nie ma już akcji niewidzialnej ręki, ale jest mnóstwo okazji, żeby nią być chociaż przez chwilę. Tym bardziej, że mamy oficjalny Dzień Dobrych Uczynków. Przesłanie pozostało niezmienione: czyń drugiemu, co i tobie miło. Aby nie spełniło się jednak ludowe porzekadło o piekle wybrukowanym dobrymi chęciami, trzeba te uczynki wprowadzać w czyn. I nie musi być to nic skomplikowanego. Wystarczy rozejrzeć się dookoła. Może wystarczy przynieść komuś bułki z pobliskiego kiosku? A może trzeba tylko poświęcić nieco własnego cennego czasu na rozmowę z osamotnioną starszą osobą z sąsiedztwa? Każdy ma tu pole do popisu, bo dobry uczynek nie wymaga definicji i każde działanie w stosunku do ludzi, zwierząt czy roślin, które jest w stanie wywołać uśmiech na twarzy ? jest dobrym uczynkiem.
Praktyczną wskazówkę znajdujemy w ?Chrzcie ognia? ? trzeciej części ?Sagi o wiedźminie?, kultowej powieści fantasy Andrzeja Sapkowskiego, w której krasnolud Zoltan wyjaśnia tam pogromcy potworów, Geraltowi z Rivii: Moją ogromną przywarą jest niepohamowana dobroć. Ja po prostu muszę czynić dobro. Jestem jednak rozsądnym krasnoludem i wiem, że wszystkim wyświadczyć dobra nie zdołam. Gdybym próbował być dobry dla wszystkich, dla całego świata i wszystkich zamieszkujących go istot, byłaby to kropelka pitnej wody w słonym morzu, innymi słowy: stracony wysiłek. Postanowiłem zatem czynić dobro konkretne, takie które nie idzie na marne. Jestem dobry dla siebie i dla mego bezpośredniego otoczenia.
Opr. erg





Plakat z 2006 roku





Sprawność zuchowa