Trzeba się uczyć języków

Europejczycy muszą podnosić swoje kompetencje, w tym lepiej opanowywać języki obce. Czy tak się dzieje, miało sprawdzać badanie ESLC, które pozwoliło porównać kompetencje językowe młodych Europejczyków.
Badanie po raz pierwszy przeprowadzone zostało dwa lata temu i objęło szesnaście wspólnot językowych z czternastu krajów. W Polsce badanie objęło ponad 3 tysiące uczniów trzecich klas gimnazjum, którzy jako ostatni rocznik uczyli się jeszcze według starej podstawy programowej. Jest zatem zapisem efektów nauczania jeszcze przed reformą, która zakłada nauczanie języka obcego od pierwszej klasy szkoły podstawowej, obowiązek nauki drugiego języka obcego w gimnazjum oraz zaleca naukę w grupach o zbliżonym stopniu zaawansowania językowego u uczniów. Polscy uczniowie rozwiązywali testy z języka angielskiego i niemieckiego. Jak wypadli na tle ponad 50 tys. rówieśników z Europy?
Z badania wynika, że najczęściej nauczanym językiem obcym w Europie jest język angielski. Niemal 50 proc. młodych Europejczyków osiąga poziomy B1 lub B2 według skal biegłości europejskiego systemu opisu kształcenia językowego (ESOKJ). Poziom B1 to umiejętność samodzielnego używania języka w nieskomplikowanych i znanych sytuacjach, a B2 ? umiejętność użycia języka pozwalająca wyrazić myśli w sposób jasny i skuteczny. W Polsce najwięcej uczniów osiąga poziom A1, czyli poziom początkującego użytkownika języka. Mniej więcej co trzeci gimnazjalista potrafi dopiero zrozumieć bardzo krótkie proste teksty, czasem pojedyncze wyrażenia, a także zrozumieć wypowiedź artykułowaną bardzo powoli i uważnie, z długimi pauzami. Potraf też napisać proste wyrażenia i zdania. Badanie pokazało też, że dopiero co piąty polski gimnazjalista stara się przyswoić umiejętności na poziomie A1. Jeszcze gorzej jest z językiem niemieckim. Około 40 proc. gimnazjalistów osiąga poziom A1, tyle samo uczniów nie osiąga tego poziomu.
Badacze dostrzegli zależności związane z miejscem zamieszkania uczniów. Ci, którzy mieszkają w miastach lepiej radzą sobie z rozumieniem ze słuchu i tworzeniem wypowiedzi pisemnych z języka angielskiego niż rówieśnicy mieszkający na wsiach. Poziom umiejętności językowych uczniów w odniesieniu do obu języków jest też wyższy im lepsza jest pozycja zawodowa ich rodziców i zasoby materialne rodzin.
Jest też grupa uczniów, których umiejętności są dużo wyższe. Co piąty gimnazjalista uczący się języka angielskiego osiąga poziom B1 lub B2. Taki stopień opanowania języka ma też co piętnasty gimnazjalista uczący się języka niemieckiego. Co pomaga opanować języki obce?
Na podstawie wyników badania ESLC, badacze stawiają kilka hipotez dotyczących tego, co wpływa na zwiększanie umiejętności językowych. Ich zdaniem pozytywny wpływ ma wczesne rozpoczęcie nauki języka obcego. Jednym z ważniejszych czynników jest też znajomość języka obcego wśród rodziców. Dotyczy to szczególnie umiejętności czytania i rozumienia ze słuchu. Tymczasem zdecydowana większość polskich uczniów twierdzi, że ich rodzice nie znają języka obcego lub znają go bardzo słabo. Deklarowana przez uczniów znajomość języka obcego u rodziców jest jedną z najniższych w Europie. Wyższe kompetencje mają też uczniowie, którzy intensywnie komunikują się w języku obcym podczas lekcji.